Geçenlerde dostum Orhan Miroğlu “Taraf” gazetesinde çıkan köşe yazısında bir panel için gitti Van şehrinde gençler ile tanışır tanışmaz kendisine neden Kürtçe yazmadığını sormuşlar. Son zamanlarda en çok muhatap olduğum bir soru. Bire bir konuştuklarım ve bana e-mail atan gençlerin bu sorusuna haklı olarak muhatap oluyorum.

Kürtçe yazı talebinde bulunan gençler bilsinler ki uzun zamandır bende bu soruyu kendi kendime soruyorum. Ancak asimilasyonun ağır balyozu altında ne yazık ki birçok Kürt aydını gibi İlkokula gidene kadar Kürtçe ana dilimden başka dil bilmezdim. Uzun yıllar süren (Yüksek Lisans dahil ) 17 yıllık Türkçe eğitim ve öğretim süresince ilkokul süresi hariç tek gün Kürtçe öğretim görmediğim için Kürtçe diliyle yazı yazma konusunda cesaretsiz kaldım.

Annemin o nefis, tek yabancı kelime katılmamış arı, duru Tori ve Bişeri Kürtçesi ve babamın Kur’an öğretmek için Kürtçe Elif Be, Nubihar ( Ünlü Kürt dil bilimcisi Ahmed’e Xani’nin yazdığı şiirsel eser )  ve ünlü Kürt Şairi Cigerxwin’in Kürtçe şiirleri ile İlkokul sonuna kadar öğretim aldım. Hiç unutmuyorum, beynime kazılmış Ahmed’e Xani’nin “Sahibi rewancan belki ji boyi piçuke kurmanca re” anlamı “yetişkinler için değil, okumaya yeni başlayan küçükler için”di. Bir de İslami akideyi içeren Gayeti öğrenmek içinde Nubihar’ın Kürtçe- Arapça bölümünden faydalanıyorduk. Evet, 9-10 yaşıma kadar yani İlkokul son sınıfına kadar Türkçe, Kürtçe ve Arapça öğretim ortamında büyümeme rağmen ortaokuldan sonra tamamen Türkçe bir eğitim ve öğretim sarmalına tutulunca ne yazık ki 50 yıl sonra Kürtçe yazı yazmaya kendimi tam yeterli ve de cesaretli hissetmediğimi itiraf ediyorum.

Ancak 42 yıllık dostum rahmetli ünlü Kürt Tarihçi Cemşit Bender gibi birkaç hafta önce Zinarê Xamo adında bir başka Kürd aydını ile tanıştım. Kürd dilinin yazı konusunda uzman bir dostla tesadüfen tanışmam ve birkaç kez Kürtçe mailleşmem sonucu bu dostumun “Siz Kürtçe’yi biliyorsunuz. Temelinizde var. Biraz kendinizi zorlarsanız başarırsınız. Kısa zamanda Kürtçe yazı yazabilirsiniz. Hem bunca yıl mücadele Kürt dili için değil miydi? Kürtçe konuşmadan, yazmadan bunun için mücadele etmeden bir anlamı var mı? Ortam, demokratik açılım müsaitken bunu yapabileceğinize inanıyorum.” deyerek beni motive etti.

Bu dostumdan aldığım cesaretle bugün “Kürtçe yazı yazmak” başlıklı bir makale ve aşağıda bir kaç paragraflık Kürtçe ek yazı yazma cesaretini gösterdim. Dilerim ilk Kürtçe yazdığım yazıdan dolayı olabilecek hatalarımı görmemezlikten gelirsiniz. Ayrıca hemen her Türkçe makalemin arkasına yapabilir ve fırsat bulursam bir kaç paragraflık Kürtçe yazı eklemeyi de düşünüyorum.

Ben bunu yaparken Kürt kökenli Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bütün anne ve babalardan bir ricam var. Bu ülkenin vatandaşları olarak tabii ki çocuklarınızı okullara göndereceksiniz. Bir öğretmen olarak da bunu sizden ısrarla istiyorum. Ancak Kürtçe biliyorsanız bizzat kendiniz, bilmiyorsanız bilenler aracılığı ile Kürtçe okuma ve yazma dilini de öğrenmeye çocuklarınızı teşvik ediniz.

Anne, baba, çocuklar ve gençlerin aralarında evlerinde, çarşıda, pazarda, toplumsal aile ortamlarında bir birleri ile Kürtçe konuşmalarını teşvik edin. Internet ortamında Kürtçe yazan sitelere girerek yazı dilini öğrensinler. Ünlü Kürd aydını ve siyasetçisi Bedirxan ailesi İstanbul’a sürgün edildiklerinde Baba Bedirxan’ın aile içi bir emirnamesi vardı. “Evin dışında Türkçe konuşun, ama evin dış kapısından ayağınızı eşikten içeri atar atmaz ana diliniz olan Kürtçe ile konuşun” deyişini geçmişten günümüze bir örnek davranış olarak hatırlatmakta yarar görüyorum.

Ji bo kesên ku nivîsên kurmancî ji min dixwazin…

Hevalên delel, hêja û bi rûmet.

Ev nêzîkî du salan e go win(hûn) ji min re e-mailan dişînin. Bi rastî li jor bi tirkî min daxwaza xwe anî ziman. Go ez zanim bi kurmancî binivîsim. Lê ne veke tirkî bi lez. Bi tirkî di saetekê da ez meqaleyekê xelas dikim. Lê bi kurmanci di pênç saetan da dinivisîm. Êdî min fêhm bikin.

Lê ji îro û pêde ezê piştî nivîsa xwe ya tirkî du, sê bendên bi kurmancî jî ji we re binvisîm.

Çima go(ku) ew erka min e. Belkî nivisên min ne wêjeyî bin(edebî be), lê ezê kar bikim ku baş bin.

Hewqas ji min tê.

Di jiyana min da bi kurdî ev nivîsa min ya pêşî ye. Yekemcar îro min dest pê kir.

Kî zane, dibe ku piştî pênç, şeş mehên dî ez zahf xweşik û bedev binivîsim. Çima go ev ziman zimanê dayika min e, dayika kurdî ye.

Û win zanin go ez mamoste me.

Loma jî îhtîmal e ku pişti çend mehan dibê ez qenç hîn bibim.

Ez bixwe yek rojê jî neçûma mekteba kurmancî, ez nivîsa kurmancî bi xwe fêr bûme.

Çawa e-mail e we ji min re hat min li ber çavê xwe pir mezin nekir. Çaxa min dest pê kir û min bi kurmanci nivisî, ez fêr bûm, geş bûm, ez pê şa bûm.

Ji îro û pê de deman deman ezê piştî maqaleyên tirkî bi kurmancî jî binivîsim. Dost emin Zinare Xamo ji min re soz dayiye go eve arikariya min bike. Wek win hemî zanin go dewletê heta duho zimanê me qedexe kiribû, ji bo ku me asîmile bike. Win hemî zanin go heta hûn bi kurmanci bipeyivin û binivîsin nikarin mafe me nedin.

Lê ez zaf xemgîn dibim go kurmanc bi zimanê xwe napeviyin û nanivisinin. Ji ber vê min dest bi pirsgirêke kurmancî kir. Bira siyaseta we ne şer be, ne çek be, bira siyaseta we bi kurmancî, bi peyvê û bi nivîsê be. Bi aşitî ji bo zimanê xwe bixebitin. Bira sûcê me di vê mijarê de tinebe. Kengî ku em hemû nivîskar, ronakbîr, rojnamevan û siyasetmedarên kurdan bi kurdî nivîsîn û dev ji zimanê xwe berneda, a wê demê emê bira(bi rastî) bigihîjin armanca xwe. Dibê em bi zimanê xwe bipeyvin û binîvisin. Heger em bi zimanê xwe ne peyvin û nenivîsin wê demê ev malwêranî ji bo çi ye?

Kengi em hemu çirokvan, dengbej li Evdale Zeynik’e guh dan, kengi bi gernase Rustemi Zalin kefxweş bun, kendi em em bi hesinker Kawa pesne xwe dan, kengi me Feqiye Teyran u Ahmede Xani xwend hingi eme bibin kürmanc, eme bibin walatparez.  

Lê divêt em tirkî ji qabûl bikin. Çimkî tirkî zimanê devletê, zimanê birokrasî, zimanê xwendegehan e, zimane fermî ye. Madem ku em hemwelatiyê Tirkiyê ne emê zimanê tirkî jî hin bibin. Ji bo pêşeroja we hemû kesên kurmanc...

Biminen di nava xweşiyê de.