Cezayir'in yasağı Türkiye'yi vurdu

Türkiye’ye ihracatta kötü haber geldi. Petrol gelirleri azalan Cezayir, dış harcamaları kısmak için ithalatta bankacılık kanallarını kapatınca Türkiye ihracatçıları da etkilendi. Ekmekten suya, makarnadan çikolataya, plastik ürünlerden mobilyaya kadar toplam 24 üründe pazarını Türkiye’ye kapattı.

Bu ürünlerin ithalatının bankacılık kanalıyla yapılmasının yasaklanması nedeniyle Cezayir’e ihracat duracak. Konuyla ilgili görüşlerini paylaşan ihracatçılar, kararın ‘keyfi’ olduğu Türk ihracatçısına zarar vereceği görüşünde. Cezayirli yetkililer ve sanayicilerle görüşen ihracatçılar, bir sonraki adımın kota uygulaması olacağı bilgisini aldılar.

Cezayir hükümetinin 28 Temmuz’da aldığı karar sonrasında, Cezayirli ithalatçılar taleplerini hükümete ilettiler. Ülkenin ithalatı durdurma kararının kısa süreli olması, bir sonraki adımı belirlenen ürünlerde kota belirlemek olması bekleniyor. Karar kapsamındaki sanayi ve gıda ürünlerinde 2016 yılında Cezayir’e yapılan ihracat toplamda 231,7 milyon dolar olurken plastik mamüller 92,7 milyon dolarlık ihracatla ilk sırada yer aldı. Yılın ilk yarısında da tablo değişmedi ve Cezayir’e gerçekleşen 128,5 milyon dolar seviyesindeki ihracatta 57,4 milyon dolarla plastik ürünler başı çekti.

Dünya gazetesinden İmam Güneş’e konuşan İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, Cezayir’in aralarında plastiklerin de olduğu 24 ürünün ithalatının bankacılık kanalıyla yapılmasını yasakladığını belirterek tarife dışı engel olarak değerlendirdiği bu kararın Cezayir’in altına imza attığı uluslararası anlaşmalara da aykırı olduğunu söyledi. Akyüz, bu karardan en çok Türkiye’nin zarar göreceğini vurguladı. Akyüz, şöyle devam etti: “Asıl amaç bu ürünlerin ülkeye girişini yasaklamak. Sadece Türkiye’ye özel bir karar olmamakla birlikte en çok zararı Türk ihracatçısı görecek. İhracatçılarımız uzun vadeli düşünerek Cezayir pazarını kaybetmemek adına bu yüksek maliyetleri göze alarak ihracatlarını sürdürüyorlardı. Şimdi alınan bu kararla birlikte Türk plastik mamul ihracatçısına Cezayir pazarı tamamen kapandı. Plastik dışında gıdadan mobilyaya, mermerden halıya kadar birçok ürünün ihracatı duracak.”

İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete ise alınan kararın ‘ayak sesleri’nin önceden geldiğini belirtti. Ekonomi Bakanlığı’nın konuyu bildiğini vurgulayan Mete, şu açıklamalarda bulundu: “Alınan karar Türkiye’ye karşı bir harekettir. Ortadoğu’daki pazarlarımıza örtülü bir saldırıdır. Cezayir’e ihracatımız yılın ilk yarısında geçen yıla göre artmıştı. Görünen o ki, yıl sonunda da geçen yıla göre düşmüş olacak. Temelinde siyasi bir durum. 5-6 aydır bu tip hareketlenmeler var. Biz akıllı bir milletimiz. Mallarımız o pazarlara bir şekilde girecek. Alternatif yollar bulacağız.”

‘UMUYORUM GERİ DÖNERLER’

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik ise Cezayir’in aldığı kararı ‘sürpriz’ olarak değerlendirdi. Cezayir’in 40 milyona yakın nüfusuyla Türkiye gıda ve içecek sanayi ihracatında Kuzey Afrika bölgesinde önem verilen ülkelerin başında geldiğini aktaran Menlik, şu bilgileri paylaştı: “Cezayir’e ihracatımız arzu edilen seviyede değil. Özellikle şekerleme sektörünün ülke ihracatını artırma yönünde gayretleri var. Cezayir’in dış ticarette bankacılık kanallarını kapatmasının, dünya ölçeğinde de kabul görmeyeceğini ve ithalat yapmak zorunda olduğunu da düşünürsek, bu kararın çok da uygulanabilir olmayacağını ve kısa süre sonra yeni bir kararla uygulamadan kaldırılacağını düşünüyorum. Umuyorum Cezayirli yetkililer bu gerçeğin bir an önce farkına varıp, yanlıştan dönerler.” Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu ise kararın fevri bir şekilde alındığını belirterek, “Uygulanabilir bir karar değil. Cezayirli sanayicilerle görüşerek kararın kalkması adına çalışacağız” dedi. Menlik ayrıca şunları söyledi, “Günümüz dünyasında ülkeler arasındaki dış ticarette para transferinin bankalar kanalıyla yapılması, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) kuralları çerçevesinde, küresel ticareti kolaylaştırıcı bir uygulamadır. Dış ticarette bankacılık kanallarını kapatmak, DTÖ tarafından belirlenen kurallara aykırı olarak tarife dışı bir engel olduğu gibi, ülkelerin kendi mevzuatları doğrultusunda para transferlerini de zora sokacaktır.”

‘TÜRKİYE’YE ÖZEL DEĞİL’

Cezayir’de büyük bir tekstil yatırımına start veren ve ülkedeki en büyük yabancı yatırımcılardan Tay Grup Yönetim Başkanı Mesut Toprak ise açıklanan önlemlerin Türkiye’ye özel olarak yorumlanmaması gerektiğini söyledi. Toprak şöyle devam etti: “Cezayir’in petrol gelirleri azalınca, kendi ürettiği ürünleri ithal etmeme stratejisi belirledi. Bu karar da bunun bir tezahürü. Biliyorsunuz tüm dünyada zaten bir korumacılık akımı söz konusu. Bu sadece belirli ürünlerde alınmış bir önlemdir ve Fransa gibi ülkeler için de geçerli. Diğer ülkeler gibi Türkiye de bundan etkilenecektir.”

Yasak hangi ürünleri etkileyecek?

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik’in DHA’ya yaptığı açıklamaya göre, karar gereği büyükbaş hayvan etleri, peynir, elma, muz, arpa, sarımsak, mısır, soya küspesi, konsantre yemler ve salçanın da aralarında bulunduğu 21 üründe ithalat lisanlı alma zorunluluğu getiriliyor. Cezayir’in, 40 milyona yakın nüfusuyla Türkiye gıda ve içecek sanayi ihracatında Kuzey Afrika bölgesinde büyük önem arz eden ülkelerden birisi olduğunu dile getiren Menlik, Cezayir’e gıda ihracatında geçen yıl 15.3 milyon dolar ile ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer mamuller, 12.8 milyon dolar ile de çikolata ve kakao ürünlerinin başı çektiğini belirtti. Menlik, “Buna karşılık geçen yıl Cezayir’den kamış-pancar şekeri ve saf sakkaroz ithalatımız 15.4 milyon dolar oldu. Bunların yanı sıra Cezayir’den küçük miktarlarda da olsa, hurma, incir, ananas, avokado, mango gibi sıcak iklim ürünü meyveleri de ithal ediyoruz. Özellikle ekmek, pasta, kek ile şekerleme sektörü ihracatımız bakımından, alınan bu kararın olumsuz etkileri hissedilecektir” diye konuştu.