Fransa'dan bağımsızlık referandumu!
Pasifik Okyanusu'ndaki Fransız sömürgesi Yeni Kaledonya, bağımsızlık için sandık başına gitti. Referandum kararı, yerlilerin Fransız güçlerine karşı silahlı bağımsızlık mücadelesine son vermesi karşılığında 20 yıl önce alınmıştı.
Fransa’nın Pasifik Okyanusu’nda 1853 yılında ilhak ettiği Yeni Kaledonya, Paris yönetiminden bağımsızlık için sandık başına gitti. Referandum, adanın yerli halkı Kanakların silahlı bağımsızlık mücadelesine son vermeleri karşılığında Fransız hükümetiyle 20 yıl önce yapılan anlaşma çerçevesinde düzenleniyor.
Sandıktan ‘evet’ sonucu çıkması halinde, 1977’de Cibuti ve 1980’de Vanuatu’dan sonra, Fransa’nın sömürgecilik döneminden kalma topraklarındaki bir ülke daha bağımsızlığını ilan edecek. Sandıktan ‘hayır’ çıksa bile, Fransa ile anlaşma çerçevesinde Kanaklar 2022’ye kadar iki referandum daha düzenleyebilecek.
YENİ KALEDONYA NEDEN ÖNEMLİ?
Avustralya’nın doğusunda bulunan Yeni Kaledonya, elektronik imalatının en kritik ham maddelerinden biri olan nikel madeni açısından son derece zengin. Fransa açısından da bölgede stratejik bir siyasi ve ekonomik varlık anlamına geliyor.
Öte yandan, Fransa Yeni Kaledonya’ya her yıl 1.3 milyar euro yardım yapıyor. Ülke, Fransız parlamentosunda iki vekil ve iki senatörle temsil ediliyor. Kendi parlamentosunda ise emniyet, eğitim ve yerel yasalara karar verebiliyor.
REFERANDUM KARARI NASIL ALINDI?
Yerli Kanaklar 1980’lerde silahlı bir bağımsızlık mücadelesi başlatmış; dört Fransız jandarmayı öldürüp 23’ünü bir mağarada rehin tutmaları, Fransız güçlerinin karşı operasyonunda ise 19 Kanak ve iki askerin öldürülmesi sonucu Fransız hükümetiyle 1998’de bir barış anlaşması yapılmıştı. Bugünkü referandum da işte bu anlaşma çerçevesinde düzenlenirken, bağımsızlık yanlısı gruplar “Paris’teki sömürgeci otoritelerin prangalarından kurtulalım” sloganını öne çıkardı.
ANKETLER ‘HAYIR’ DİYOR
Ancak anketlere göre, adanın en azından bu referandumda Fransa’dan ayrılma yönünde oy kullanması beklenmiyor. Yerli Kanaklar nüfusun yüzde 39.1’ini oluştururken, ülkede nüfusun yüzde 27.1’i etnik Avrupalı. Yorumcular, bazı Kanak gruplarının ve halkın diğer kesimlerinin Fransa’ya bağlı kalmak istediğini söylüyor.
Sonuçlarının hafta içi açıklanması beklenen referandumda, katılım oranının son yerel seçimlerin yaklaşık 15 puan üzerine çıkarak yüzde 74’e yaklaştığı belirtiliyor.
