Emeklilerin eskiye açılan yüzü: Gümrük Xan

URFA - Urfa'nın tarihi çarşısı Aşağı Çarşı'nın göbeğinde bulunan Gümrük Xan, turistlerin ilgisini çektiği gibi kentteki yaşlıların da dinlenmek için tercih ettiği bir mekân. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1566 yılında Urfa Beylerbeyi Behram Paşa'ya kervansaray olarak yaptırılan Gümrük Xan, 3 kattan oluşuyor.

Alt katı kullanılmadığı için harabeye dönen xanın, üst kattı tekstil fabrikaları ve atölyelere karşı direnen terzihanelerden oluşuyor.

Giriş katı ise, asırlık çınar ağaçlarının gölgesine masa, sandalye ve kürsülerini koyan çay ocakları bulunuyor. Urfalı yaşlılar ve misafirleri olan turistler bu çınarların gölgesinde kaçak çay ve mırralarını yudumlarken, giriş katındaki tarihi dükkânların önlerine konan küçük tezgâhlarda tespih, kaçak tütün tabakası ve ikinci el saatler satılıyor.

Bu küçük tezgâhların işletmecilerinin ise emekli yurttaşlardan oluşması, xana başka bir anlam ve sohbet imkânı katıyor. 

'Asırlık çınarların gölgesindeki emekliler'

67 yaşındaki Hüseyin Çapar, bu küçük tezgâhlardan birinin sahibi. Bir taraftan xanın misafirleri ile sohbet, bir yandan ince bir işçilik sergileyerek tespih başlıkları hazırlayan eski belediye işçisi Çapar, tezgâhında tespih, tabaka ve sayısı 10'u geçmeyen ikinci el saati satışa sunuyor. Çapar, amacının para kazanmak olmadığını, boş vakitlerinde kahveye gitmektense kendisine uğraş yarattığını belirtti. 

Tespihlere olan merakını dile getiren Çapar, Kehribar, Oltu, Zümrüt, Yakut, Kan Taşı, Safir, Yemen Akiği, Turkuaz türlerini sayarak 20 bin liraya kadar tespih bulunduğunu ifade etti. Çok merakı olmasına karşın kaliteli bir tespih sahibi olamadığından yakınan Çapar, asırlık çınarların gölgesinde ve eski dostlarının arasında olmaktan mutlu.

'İş bahane amaç sohbet'

Çapar, Urfa'ya yerleşen 500 bini aşkın Suriyeli sığınmacıdan da şikâyetçi olarak, genel olarak herkesin yoksullaştığını, artık xana gelen yaşlıların bir çayın hesabını dahi yaptıklarını kaydederek, "Bu xan hep sohbetin, dostlukların mekanı oldu. Burada iş bahanedir. Çay ocaklarını işletenlerde para kazanma derdinde değildir. Aslında eskiye açılan yüzümüzdür. Eskiden Urfa küçüktü ve insanlar burada buluşur, çay içerken işlerini hal ederdi. Zaten xanın etrafı çarşıdır. Ev için ne alınacaksa çarşıdan alınır, çınarların gölgesinde çay içilip sohbet edilirdi. Şimdi ise ben ve benim gibilerin mekânı oldu. Ha birde çok sayıda yabancı ve yerli turist gelip bizi ziyaret ediyor" dedi.