Yüksekova’da berivanların zorlu yayla yolculuğu: “Yollarımız çok kötü, atlarla gelip gidiyoruz”
Yüksekova ilçesine bağlı Yaylacık (Hese) köyündeki berivan kadınlar, zorlu yayla yolunu at sırtında aşarak koyun sağımı yapıyor. Bu kadınlar, hem aile ekonomisine katkı sunuyor hem de bölge hayvancılığının devamını sağlıyor.
Hakkari’nin Yüksekova ilçesine bağlı Yaylacık (Hese) köyünde, kadınlar her gün koyunlarını sağmak için yaklaşık 2,5 kilometrelik dik ve zorlu yayla yolunu at sırtında kat ediyor.
Yörede “berivan” olarak anılan bu kadınların emeği, sadece aile ekonomisini ayakta tutmakla kalmıyor; aynı zamanda bölgedeki hayvancılığın devamlılığını sağlıyor.
“Geçim kaynağımız bu”
Berivanlardan Ayşe Erkin, her gün saat 10:00’da atına binip koyun sağımına çıktığını söyleyerek şunları anlattı:
“Sabah saat 10:00’da çıkıyoruz, saat 12:00’de sağım yerine varıyoruz. Atlarla geliyoruz. Çok yorucu geçiyor, bazen de güzel. Yollarımız taşlı, tozlu, çok zor. Bu yollara bir el atılmalı. Ama her şeye rağmen geliyoruz, sütümüzü sağıyoruz, sonra tekrar atlara binip köye dönüyoruz. Sütü bazen satıyoruz, bazen peynir, yağ yapıyoruz. Geçim kaynağımız bu. 20 koyunumuz var, artırmayı düşünüyoruz ama yol şartları çok kötü. Yaylaya giden yol çok tozlu, zorluk çekiyoruz ama yine de seviyoruz.”
“Yol bozuk, bazen yapıyorlar ama yetmiyor”
Yayla yolunun zorluklarına dikkat çeken bir başka berivan Filiz Sağkol ise tam 30 yıldır aynı mücadeleyi verdiğini belirterek, “Atlarla gelip yaylaya ulaşıyoruz. 2 saatte ancak yaylaya varabiliyoruz. Burada koyun sağıyoruz, fazla sütü satıyoruz, kalanını komşulara veriyoruz. 100 koyunum var. Yol bozuk, bazen yapıyorlar ama yetmiyor. Daha kalıcı çalışmalar gerek. Bu iş çok zor ama tek geçim kaynağımız bu. Tarım ve hayvancılıkla yaşıyoruz. Yüksekova’dan gelen müşterilere süt veriyoruz, kalan sütten özellikle yağ yapıyoruz. Ürünlerimiz çok sağlıklı, çok doğal.” ifadelerini kullandı.
“Hem çocuklarımıza bakıyoruz hem ailemize maddi destek sağlıyoruz”
On yıldır yaylada koyunlarıyla ilgilenen Zehra İpek de hem fiziken hem ruhen bu işin çok ağır olduğunu belirtti. İpek, “Yollarımız çok kötü, sağım yaptığımız yer çok tozlu. Keşke bu yollar düzeltilse. Atlarla gelip gidiyoruz. Ben iki kez attan düştüm. Bazen peynir yapıyoruz, bazen sütümüzü satıyoruz. Bu coğrafyada tarım ve hayvancılığı sürdürüyoruz. Zor ama katlanıyoruz. Hem çocuklarımıza bakıyoruz hem ailemize maddi destek sağlıyoruz. Başka çaremiz yok” şeklinde konuştu.
