Yüksekova’da berivanların mesaisi başladı: Kamyonet kasasında sağım yolculuğu
Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde geçimini hayvancılıkla sağlayan kadınlar, her sabah kamyonetle zorlu yayla yolunu aşarak koyunlarını sağıyor. 90'lı yıllarda boşaltılan Orşe Vadisi, yeniden binlerce küçükbaş hayvana ev sahipliği yapıyor.
Yüksekova'da havaların ısınmasıyla birlikte küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar meralara çıktı. Tarım ve hayvancılıkla geçimini sürdüren kırsal halk için yaylalar yeniden yaşam alanına dönerken, kadın emeği bu sürecin merkezinde yer alıyor. Büyükçiftlik Beldesi’nde yaşayan kadınlar, her sabah bir kamyonetin kasasında binlerce rakımlık Orşe Vadisine doğru yola çıkıyor.
Orşe Vadisi on binlerce küçükbaş hayvana ev sahipliği yapıyor
Yaklaşık 10 kilometrelik zorlu yayla yolculuğu, sabah saat 09.00'da başlıyor. Yıllar önce güvenlik gerekçesiyle boşaltılan, ancak bugün yeniden hayvancılığın kalbi haline gelen Orşe Vadisi, artık on binlerce küçükbaş hayvana ve onları sağıp sütünü işleyen kadınlara ev sahipliği yapıyor.
46 yaşındaki Melahat Bayram, çocuk yaşta annesinin peşinde öğrendiği berivanlık mesleğini sürdüren kadınlardan biri. Genç kızlığından bu yana bu işi yaptığını belirten Bayram, her sabah aynı heyecanla yola koyulduklarını söylüyor:
"Sabah saat 9.00'da kamyonete biniyoruz, saat 10.30’da koyunların olduğu alana ulaşıyoruz. Yayla yolu çok bozuk, ulaşım uzun sürüyor. Yetkililerden bu yolun yapılmasını istiyoruz. Her gün 65 koyunu sağıyorum. Günde 2 teneke süt elde ediyorum. Şu anda evimizin ihtiyacı olan yoğurt, peynir ve yağ yapıyoruz. Kurban Bayramı’ndan sonra artık sütü fabrikalara satacağız. Geçen yıl bir teneke sütü 700 liraya veriyorduk, bu yıl 900-1000 lirayı bulur."
"Koyunlarımı seviyorum, her birinin ismi var"
Sabahın ilk ışıklarıyla evinden ayrılan Bayram, bu işi bir zorunluluk olarak değil, bir yaşam biçimi olarak gördüğünü belirterek, “Berivanlık güzel. Keyif alıyoruz işimizi yaparken. Bana zor gelmiyor. Gelmediğim gün bir eksiklik hissediyorum. Koyunlarımı seviyorum. Birçoğuna isim taktım; Solin, Sevcan, Zilan, Zini... Her biri benim için birer dost gibi” dedi.
"Yolumuzun bazı yerleri kötü. Bakımı yapılsa, bizler için büyük kolaylık olurdu"
Berivanları her gün evlerinden alarak yaylaya ulaştıran kamyonet sürücüsü Çetin Almaz ise sabah saat 08.00’de direksiyon başına geçiyor. Kadınları tek tek evlerinden alarak 09.00'da yaylaya doğru götürdüğünü belirten Almaz, yolun zorluklarına dikkat çekiyor:
“Yaylaya çıkan yolun bazı noktaları çok bozuk. Bu nedenle hem ulaşım zorlaşıyor hem de aracın masrafı artıyor. Kahvaltımı yapıp aracı kontrol ettikten sonra yola çıkıyorum. Öğle saatlerinde sağım işi bitince biraz dinleniyoruz, ardından tekrar beldeye dönüyoruz. Beldeden yaylaya kadarki yolun bazı yerleri toprak bazı yerleri stabilize. Yola onarım yapılmış olsaydı, bizler için büyük kolaylık olurdu.”
Yüksekova’da her yıl binlerce hayvanın çıktığı yaylalar, hem doğaya hem de emeğe dayanan bir yaşamın izlerini taşıyor. Bu vadilerde yalnızca süt değil, kadim bir kültür de üretiliyor.
