Yüksekova'da sobacılık mesleği yok olmaya yüz tuttu
Yüksekova’da üç kuşaktır sürdürülen sobacılık mesleği, artan maliyetler, düşen talep ve çırak yetişmemesi nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Genç usta Ali Dinçer, “Bu mesleğin artık geleceği kalmadı” dedi.
Hakkari’nin Yüksekova ilçesindeki Anadolu Caddesi üzerinde yer alan Sobacılar Çarşısı, geçmişte soba dumanlarının yükseldiği, kaynak seslerinin eksik olmadığı bir yerdi. Ancak bugün çarşı sessizliğe bürünmüş durumda. İlçede yıllardır metal ve kaynak işleriyle uğraşan 26 yaşındaki Ali Dinçer, mesleği dedesinden devraldıklarını belirtti.
Yıllardır bu işin içinde olduğunu ifade eden Dinçer, “Bu meslekle büyüdüm. Dedemden babama, ondan da bize geçti. İlk olarak sobalarla başladım. Daha sonra semaver, mangal, boru gibi ürünlerin imalatını da öğrendim” şeklinde konuştu.
Artan maliyet, azalan müşteri
Dinçer, soba üretiminin önemli bir kısmının halen el emeğiyle yapıldığını ancak artan malzeme fiyatları nedeniyle hem üreticinin hem müşterinin zor durumda kaldığını aktardı.
Dinçer, malzemelerin bir kısmını İstanbul’dan tedarik ettiklerini belirterek, “Saç levhaları temin edip burada işliyoruz. Ancak fiyatlar çok yükseldi. Örneğin bir soba 1500 liradan başlıyor. Odun sobaları ise 3 bin ile 10 bin lira arasında değişiyor. Eskiden bu ürünler 500-600 liraya satılıyordu. Şimdi fiyat duyan müşteri eli boş dönüyor” dedi.
Üç yıl ara verdi, yeniden dönmek zorunda kaldı
Ali Dinçer, sobacılıktan geçimini sağlayamadığı için üç yıl önce mesleği bırakmak zorunda kaldığını, batı illerine giderek farklı işlerde çalıştığını belirtti. Dinçer, geri dönmek zorunda kaldığına değinerek, “İş olmayınca mecburen bırakmak zorunda kaldım. Üç yıl batıda farklı işlerde çalıştım. Ama çarşıda dükkanı sürdürecek kimse kalmadı. Geri dönüp tekrar başlamak zorunda kaldım. Ne çırak var, ne işi öğrenmek isteyen” şeklinde konuştu.
Bu meslek emek ve dikkat istiyor
Dinçer, sobacılığın sadece zanaat değil aynı zamanda dikkat isteyen bir iş olduğunu vurguladı. Atölyedeki makinelerin tehlikeli olduğunu, herkesin bu işi yapamayacağını ifade etti.
Dinçer, “Bu iş hem zor hem tehlikeli. Tecrübesiz biri makinelerin başına geçemez. Can güvenliği riske girer. Gençler zaten bu işe yanaşmıyor. Emek vermek istemiyorlar. Herkes masa başı iş istiyor. Bu yüzden meslek giderek yok oluyor” dedi.
Son ustalar ayakta kalma mücadelesi veriyor
Yüksekova Sobacılar Çarşısı’nda artık birkaç dükkân faal durumda. Onlar da son ustalarla ayakta kalmaya çalışıyor. Ali Dinçer, mesleğin geleceğinin kalmadığını belirterek, “Bu meslek ölüyor. Ne gelen var ne öğrenmek isteyen. Günden güne azalıyor, birer birer kapanıyor dükkânlar. Geçmişimiz bu meslekte ama geleceği kalmadı” dedi.
