Öznur Bartın’dan Dağlıca mezraları için Meclis’e soru ve araştırma önergesi

DEM Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartın, Hakkari’nin Yüksekova ilçesine bağlı Dağlıca köyünün Üçkardeş (Zêre) ve Nerik (Nêrik) mezralarında yaşanan zorunlu göç ve geri dönüş sorunlarına ilişkin ilgili bakanlıklara soru önergeleri sundu. Bartın ayrıca, konunun tüm yönleriyle incelenmesi amacıyla TBMM Başkanlığı’na araştırma önergesi verdi.

Bartın tarafından paylaşılan bilgi notunda, söz konusu mezraların 1993 yılında güvenlik gerekçesiyle zorunlu göçe maruz bırakıldığı, aradan geçen 30 yılı aşkın süreye rağmen kalıcı ve onurlu geri dönüşlerin sağlanamadığı belirtildi. Mezralara yalnızca patika yollarla ulaşılabildiği, araç yolu yapılmaması ve fiilî izin uygulamalarının sürmesi nedeniyle yurttaşların yerleşme, mülkiyet ve yaşam haklarını kullanamadığı vurgulandı.

Bilgi notunda, valiliklerce “yasak yok” yönünde açıklamalar yapılmasına rağmen fiiliyatta Yüksekova İlçe Jandarma Komutanlığı’ndan izin alınmadan mezralara gidilemediği, verilen izinlerin ise birkaç günle sınırlandırıldığı ifade edildi. Geri dönüşü mümkün kılacak yaklaşık 10 kilometrelik yolun yalnızca 2 kilometresinin tamamlandığı, kalan kısmın ise yıllardır bitirilmediği aktarıldı. Yolun tamamlanması ve idari engellerin kaldırılması halinde 5 binden fazla yurttaşın kendi topraklarına dönebileceği kaydedildi.

Bartın, zorunlu göç mağduriyetlerinin giderilmesinin bir lütuf değil, anayasal ve uluslararası yükümlülük olduğunu belirterek, geri dönüşlerin engellenmesinin teknik değil, siyasal ve idari bir tercih olduğunu ifade etti.

Bu kapsamda Bartın’ın İçişleri Bakanlığı tarafından yanıtlanması istemiyle TBMM’ye sunduğu soru önergesinde şu sorular yer aldı:

- Üçkardeş (Zêre) ve Nerik (Nêrik) mezralarına erişimin fiilen Yüksekova İlçe Jandarma Komutanlığı iznine bağlanmasının dayandığı idari işlem, genelge veya mevzuat hükmü nedir?

- Valilik makamlarınca “herhangi bir kısıtlama bulunmadığı” yönünde açıklamalar yapılmasına rağmen, sahada izin uygulamasının sürdürülmesi hangi gerekçelerle devam etmektedir?

- Mezralara verilen izinlerin birkaç günle sınırlandırılması, yerleşme ve seyahat özgürlüğü kapsamında nasıl değerlendirilmektedir?

- Bu uygulamalar Anayasa’nın 23’üncü maddesi ile güvence altına alınan yerleşme hakkı ile nasıl bağdaştırılmaktadır?

- 1993 yılından bu yana zorunlu göç mağduru olan yurttaşların köylerine dönüşlerine ilişkin Bakanlığınızın özel bir politika belgesi veya eylem planı bulunmakta mıdır?

- Fiilî yasakların kaldırılması ve mezralara kalıcı dönüş izni verilmesi yönünde bir idari düzenleme yapılması planlanmakta mıdır?

- Güvenlik gerekçesi ileri sürülüyorsa, bu gerekçeler hangi somut risk analizlerine dayanmaktadır ve bu analizler neden kamuoyuyla paylaşılmamaktadır?

- Hakkâri ilinde hâlihazırda fiilî veya idari uygulamalar nedeniyle giriş, yerleşim ya da kalıcı yaşam kısıtlaması bulunan köy ve mezraların sayısı kaçtır, bu yerleşimlerin ilçe bazındaki dağılımı ve kısıtlamaların hukuki dayanakları nelerdir; ayrıca bu kısıtlamaların kaldırılarak yurttaşların kalıcı ve onurlu köye dönüşlerinin sağlanmasına yönelik, hak temelli ve demokratik bir bütüncül politika, takvim veya idari düzenleme Bakanlığınızca planlanmakta mıdır?