HES doğa harikasını katlediyor

VAN - Van'ın Muradiye İlçesi'nde bulunan ve "Doğa harikası" olarak tanımlanan Muradiye Şelalesi'nin üst ve alt kısmında yapımı tamamlanan Ayrancılar HES'in faaliyete geçmesi ile birlikte şelalenin akışında her yıl azalma meydana geliyor. Çevreciler, Hidro Elektrik Santrali'nin (HES) yarattığı tahribattan dolayı Muradiye Şelalesinin önce belli dönemlerde kesileceğinden ve bir süre sonra ise akışını tamamıyla kaybedeceğinden endişeli. 

Hukuksuz bir şekilde tamamlandı

Muradiye Elektrik Enerji Üretim A.Ş. tarafından 56 Milyon Euro harcanarak yapılan ve yılda 168.96 GWH enerji üretiminin hedeflendiği Ayrancılar HES, yıllarca çalışmasını kanunsuz bir şekilde sürdürdü. Ayrancılar HES, daha önce Muradiye Belediyesi tarafından ruhsatsız olduğu gerekçesiyle mühürlenmesine rağmen, şirket yetkilileri mühürleri sökerek çalışmalarına devam edip HES projesini tamamladı. Muradiye Belediyesi tarafından 2011 yılında aynı çay üzerinde yapılmak istenen köprüye ise DSİ, flora ve fauna yapısına zarar vereceğinden dolayı köprüye izin vermezken, köylüler ise HES'in yapılmaması için Muradiye Savcılığı'na itiraz dilekçeleri verdi. Doğayı talan eden HES'in çevrede yarattığı tahribat yıllardır görmezden gelinirken, köylülerin verdikleri itiraz dilekçeleri ise işleme bile alınmadı.

25 kilometrelik bir alanda suyun yatağı değiştirildi

HES'in yapımı ile birlikte 25 kilometrelik bir alanda suyun yatağı değiştirilerek doğal akışı engellenirken su kapalı bir havzaya alındı. Suyun akışının değişmesi ile birlikte canlı yaşamının büyük oranda etkilendiği gözlemlenirken kanunda yer alan yüzde 10'luk can suyunun Bendimahi Çayı'na akıtılması gerekirken suyun tamamı havzaya alındı. Yapılan doğa tahribatı ile su havuzlarında oluşan çamurun ise doğaya saçıldığı iddia ediliyor. Çevrecilerin yaptığı gözlem sonucu şelalenin akışının her gün azaldığı, endemik canlılar ve inci kefalinin de yok olmayla karşı karşıya olduğu tespiti yapıldı. 

Eylemlerle protesto edilecek

Muradiye Şelalesi'nin önce belli dönemlerde kesileceği ve bir süre sonra ise akışını tamamıyla kaybedeceğinden endişeli olan çevreciler 25 Mart'ta HES'in yarattığı tahribatı protesto edecek. DTK Ekoloji Komisyonu ve ÇEV-DER öncülüğünde gerçekleştirilecek protesto eylemi ile "HES'e dur" denilerek "Muradiye Şelalesi özgür aksın" mesajı verilecek. 

'Çay'a can suyu verilmiyor'

Ayrancılar HES'in Muradiye şelalesine verdiği zararları değerlendiren Çevre Derneği Başkanı (ÇEVDER) Ali Kalçık, bölgede yapılan HES'lerin doğayı katletmekten başka bir işe yaramadığını belirtti. Muradiye Şelalesinin besleyen çay üzerinde yapılan Ayrancı HES'i yüzlerce köylünün şikayet ve itirazına rağmen yapıldığını hatırlatan Kalçık, bölgede 25 kilometrelik bir alanda suyun yatağının değiştirildiğini, yatağın değişmesinden dolayı Bendimahi çayı ve çevresindeki flora ve fauna yapısının büyük zarar gördüğüne dikkat çekti. Kalçık, şirketlerin devlet yasalarına da uymadığına vurgu yaparken çay için gerekli olan yüzde 10'luk can suyunun akıtılmadığının altını çizdi. 

'HES havuzlarındaki çamur, Çay'a akıtılıyor'

DTK Ekoloji Komisyonu Sözcüsü Fatih Şahin ise, can suyunun verilmediği çaya, HES havuzlarında biriken çamurlarında akıtıldığını, bundan dolayı tahribatın daha da arttığını belirtti. HES'lerden kaynaklı Muradiye'nin artık özgür akmadığına dikkat çeken Şahin, çevre örgütleri olarak 25 Mart'ta şelalelinin özgür akması için HES'leri protesto edeceklerini belirtti. 

SELMAN ÇİÇEK / DİHA