Facebook ve YouTube'da aşı karşıtlığı yayılıyor

Facebook ve YouTube'da aşı karşıtlığı yayılıyor

Aşı karşıtı görüşlerin Facebook ve YouTube gibi internet sitelerinden yayılması bir süredir eleştiriliyor. Dünya Sağlık Örgütü, aşı tereddütünü 2019’da küresel sağlığa yönelik en büyük 10 tehdit arasında gösteriyor.

Aşının faydasından çok zararının olduğunu savunan aşı karşıtı görüşlerin, Facebook ve YouTube siteleleri üzerinden yayılması eleştiriliyor.

Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg 2015 yılında yaptığı açıklamada aşının bilimselliğini koruduğunu söylemişti.

Julia Carrie Wong’un Guardian‘da yayınlanan Facebook ve YouTube aşı karşıtlığının yayılmasına nasıl yardımcı oluyor? yazısını Teyit.org sitesi yazarlarından Mehmet Atakan Foça çevirdi. Çevirinin tam metni şöyle:

“Mark Zuckerberg, 2015 yılında alışılmadık bir şekilde fikrini açıkça beyan etti, “Aşılama önemli ve güncel bir konu” dedi ve Eula Biss’in Bağışıklık Üzerine isimli kitabı hakkında bir Facebook gönderisi yazdı. Gönderide şunları belirtti: “Bilim gayet açık: Aşılar işe yarıyor ve aşılar topluluğumuzdaki herkesin sağlığı için önemli.”

Fakat Facebook “topluluğu” aşı hakkında bilgi ararken, bilimsel olmayan, aşı karşıtı propagandaya yönlendirilebilir. Aşılar hakkında bilgi arayan kullanıcılar, Facebook’un rakibi YouTube’da, Pasifik’in kuzey batısında kızamık salgınları yaygınlaşırken bile çoğunluğu ebeveynleri korkutmak için tasarlanmış aşılama karşıtı yanlış bilgilere yönlendirilmekte.

Facebook’un ‘vacci’ (İngilizce’de aşılama anlamına gelen ‘vaccination’ kelimesinin ilk 5 harfi) araması için, aşı karşıtı yanlış bilgilere yönlendiren otomatik önerileri. (Arama sonucu önerilerinde aşılamayla ilgili yeniden eğitimin tartışıldığı gruplarının öne çıktığı görülüyor.)

The Guardian, Facebook’ta aşıyla ilgili grup ve sayfalarda yapılan arama sonuçlarının aşı karşıtı propagandanın hakimiyetinde olduğunu ve YouTube’un öneri algoritmasının da gerçeğe dayalı tıbbi bilgilerden ziyade aşı karşıtı yanlış bilgilere yönlendirme yaptığı sonucuna ulaştı.

Bu bulgular, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2019’da küresel sağlığa yönelik en büyük 10 tehdit arasında gösterdiği aşı tereddütüyle ilgili küresel kaygıyla uyumlu gözüküyor. Ayrıca Facebook ve YouTube’un zararlı yanlış bilgiyle mücadelelerinin etkisi üzerine sorular ortaya çıkmasına neden oluyor.

Hem Facebook hem de YouTube (Facebook’un deyimiyle) “gerçek bir küresel tehdit” olan yanlış bilgileri, ek incelemeye gerek duyulan ve erişimi azaltılması gereken özel bir kategori olarak değerlendirmeye başladı. Bu politika değişikliği, Sri Lanka ve Hindistan’da WhatsApp’ta yayılan çocuk kaçırma konusundaki yanlış söylentileri izleyen linç girişimleri ve YouTube’da ABD’deki toplu saldırı mağdurlarına yapılan taciz gibi olaylar üzerine gelen kamuoyu baskısı sonucu ortaya çıktı.

YouTube kısa bir süre önce izleyicilere sağladığı tavsiyeler arasında ‘‘kullanıcıları zararlı şekilde yanlış bilgilendirebilecek’’ video miktarını azaltacağını duyurdu. Facebook ise geçtiğimiz temmuz ayında “şiddet içeren veya fiziksel zarar amaçlayan” yanlış bilgileri silme politikasını uygulamaya koydu.

Her iki şirket de aşı karşıtı propagandaları bu politikaların ana hedefi olarak belirlemedi, ancak The Guardian’dan gelen soruları yanıtlarken, her iki şirket de aşı karşıtlığı meselesini ele almak için adımlar atmaya yöneldiklerini belirtti. YouTube sözcüsü, yeni geliştirilen önerilen videolar yaklaşımında bazı aşı karşıtı videoların “zararlı yanlış bilgiler” içerdiğini dikkate alarak değerlendirileceklerini söyledi. Facebook sözcüsü ise şirketin, aşılar ve diğer sağlık sorunları ile ilgili yanlış bilgilendirmelere karşı yeni seçenekler araştırdığını ifade etti.

Facebook aşı karşıtı gruplardan gelen reklamları kabul ederek yanlış bilginin öne çıkarılmasına neden oluyor.

Bu arada, aşı hakkındaki yanlış bilgilerin yol açtığı küresel tehdit ortada. Kraliyet Halk Sağlığı Derneği tarafından yapılan son araştırmada, küçük çocuklu tüm ebeveynlerin yarısının sosyal medyadaki aşılarla ilgili yanlış bilgilere maruz kaldığı belirlendi. Düşük aşılama oranlarının bugüne kadar doğrulanmış 37 vaka ile kızamık salgınına yol açtığı Washington’da halk sağlığı acil durumu ilan edildi. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kızamık, dünya genelinde %30 arttı.

Facebook ve YouTube’da yapılan basit aramalar, aşı karşıtı propagandanın, gerçeğe dayalı bilgileri nasıl geride bıraktığını gösteriyor. Arkadaşı veya beğenisi olmayan yeni bir Facebook hesabı kullanan The Guardian, Facebook arama çubuğuna “aşı” kelimesini yazdı. Facebook’un arama önerileri, kullanıcıyı hemen “aşı yeniden eğitim tartışma forumu”, “aşı yeniden eğitimi”, “aşı gerçeği hareketi” ve “aşı direnci hareketi” gibi yanlış bilgiler içeren sonuçlara yönlendirdi.

“Aşı” gibi tarafsız bir arama terimi yazmak, aşı karşıtı propaganda sonuçlarını karşımıza çıkartıyor.

Bir kullanıcı “aşılama” gibi tarafsız bir arama terimi kullansa bile, sonuçlar aşı karşıtı propaganda tarafından domine edilmiş durumda. “Aşılama” aramasının getirdiği ilk 12 grup, her biri 140 binden fazla üyesi olan “Zorunlu Aşılamayı Durdurun” ve “Aşı Yeniden Eğitim Tartışma” isimli iki yanlış bilgilendirme grubunun liderliğinde. Facebook’un sayfalar arasındaki arama önceliklendirmesi de ilk 12 sonuçtan 8’inin aşı karşıtı sayfalar olduğu, aşı karşıtı propagandanın öne çıkacağı şekilde ağırlıklandırılmış.

Facebook sözcüsü Andrea Vallone açıklamasında “Facebook’ta doğru ve faydalı bilgiler sağlamaya kendimizi adadık” diyor ve ekliyor “Bir yayının popülerliği ve Facebook bağlantılarınız dahil olmak üzere birçok faktör kullanıyoruz. Topluluk standartlarımızı ihlal eden içeriği kaldırır, yanıltıcı olabilecek makaleleri belirtir ve kişilere daha fazla bilgi vermek için üçüncü taraf teyitçi makalelerini kaynak gösteririz. Yapacak daha çok işimiz var ve sağlık gibi önemli konularda insanları eğitimle ilgili bilgilere bağlama çabalarımızı sürdüreceğiz.”

Şirket, aşı önleme propagandasının Facebook’un içerik kurallarını ihlal etmediğini belirtti.

Facebook ayrıca aşı karşıtı gruplardan gelen reklamları kabul ederek yanlış bilgilerin performansını artırıyor. Şirketin politik reklam arşivi, “Zorunlu Aşılamayı Durdurun” grubunun ‘‘aşılar bebekleri öldürür’’ gibi açıkça yanlış ifadeler barındıran içerikler ile diğer aşı karşıtı grupların kadınlara yönelik propagandalarının yayılması için Facebook reklamlarının nasıl kullanıldığını gösteriyor.

YouTube’da, kızamık konusunda Mayo Clinic tarafından yayınlanan bir videonun ardından kullanıcılara aşı karşıtı bir video izlemeleri tavsiye ediliyor.

YouTube’un arama önerilerinde de aşı karşıtı propaganda kolaylıkla görülebiliyor. Kullanıcılar, Mayo Clinic’in kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) aşıları hakkında yüklediğine benzer bilimsel olarak sağlam bir içerik bulduklarında bile YouTube’un algoritması kullanıcılara “bir sonraki” olarak aşı karşıtı bir videoyu öneriyor.

YouTube sözcüsü, şirketin aşı karşıtı videoları “kullanıcıları zararlı şekilde yanlış bilgilendirebilecek içerik” tanımı içinde gördüğünü söylemesine rağmen, bu videoların hangileri olduğuna dair bir açıklamada bulunmadı. Sözcü, öneri algoritmasındaki değişimin kademeli olacağını ve sadece çok az sayıda videoyu etkileyeceğini belirtti.

Sözcü ayrıca, YouTube’un MMR aşısı dahil olmak üzere belirli konularda videoların altındaki kullanıcılara doğrudan bilgi vermek için Wikipedia ve Encyclopedia Britannica girişlerini kullanmaya başlandığını belirtti. Kullanıcılara gösterilen bilgi kutusu MMR aşısının ne olduğunu tanımlıyor, ancak kullanıcının aşının sözde tehlikelerinden bahseden iddiaların hileli olduğunu öğrenebilmesi için bu kutudaki linkleri takip etmesi gerekiyor.”

Etiketler : ,
HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.