Erdoğan'ın sözünü ettiği Suriyeli Rus kimdir, nedir?

Cumhurbaşkanı Erdoğan pazartesi gecesi Paris’teki Küresel Isınma toplantısında basına kısa bir açıklama yaptı ve Putin’in ‘Türkiye IŞİD’den petrol alıyor’ iddiasıyla ilgili konuştu.

Özetle demek istediği, ‘bu çok ağır bir itham, öyle lafla olmaz, belgeyle konuş, biz IŞİD’den petrol filan almıyoruz, asıl senin ilişkilerin kirli’ şeklindeydi.

Bence haklı da.

Yani ‘IŞİD’den petrol alma’ iddiası az buz bir suçlama değil, işkembe-i kübradan atmakla olmaz. Kanıt göstereceksin.

İkinci vurgusunda da haklı Cumhurbaşkanı.

Ne Suriye konusunda, ne de elini aleni ya da örtük biçimde attığı herhangi bir kriz noktasında Putin’in ‘temiz bir siyaset’ izlediğini, dünya barışı için uğraştığına şahit değiliz.

O bakımdan ‘Sen kendine bak önce’ demek de doğru bir siyasi söylemdir.

**

Amma velakin…

Sayın Cumhurbaşkanı bu sözünü temellendirmek için ABD Hazine Bakanlığı’nın yayınladığı bir listeye atıfta bulundu. Ve işte orada Pandora’nın kutusu açıldı.

Şimdi bakalım Erdoğan ne demiş: “DAİŞ terör örgütünden petrol alan kişilerden bir tanesi Rus ve Suriye vatandaşı olduğu, Amerikan Hazine Bakanlığı tarafından söylenilen George Hasasi'dir. Bunu Amerikan Hazine Bakanlığı da açıkladı. Önce bunu açıklasınlar. İftiralarla bunlar yürümez."

Herşeyden evvel şunu belirtmek gerekir ki, söz konusu kişinin adı George Hasasi değil, George Haswani’dir.

ABD Hazine Bakanlığı kaçakçılık ve terör eylemlerine yardım eden kişi, kuruluş ve devletleri tespit ettiğinde bunları bir listeye alıyor ve açıklıyor. Buna göre bu kişi, kuruluş ve devletlerle herhangi bir finansal ilişkiye girmek ABD’de yasaklanıyor, bunlar ABD’de –var ise- hesapları donduruluyor. Amaç bu.

25 Kasım 2015’te ABD Hazine Bakanlığı yeni bir liste yayınladı ve Esad rejiminin IŞİD’den petrol aldığını, Rusya’nın Esad rejimiyle ilişkili olduğunu gösteren unsurlara dikkat çekti.

Aslında listede başka ilginç Ruslar da var ama belli ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın danışmanları listenin orijinaline değil, Batı basınında çıkan kısmına bakmışlar, o nedenle George Haswani öne çıkmış. Keşke ismi de doğru iletselerdi, koskoca Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı doğru ismi telaffuz etseydi diyerek… Devam edelim.

**

Suriyeli George Haswani gerçekten ilginç bir isim. ABD Hazine Bakanlığı’na göre Haswani sahibi olduğu HESCO adlı şirket üzerinden Suriye rejimi için petrol satın alıyor. Kimden? IŞİD’den. Ayrıca HESCO, IŞİD’in kontrol ettiği bölgelerde operasyonlar yürütüyor. Mart 2015’ten itibaren AB’nin de ambargolu isimlerinden biri Haswani. Peki Rusya ile ilişkisi nedir?

Bu kısmı ABD Hazine Bakanlığı’ndan değil, Suriye kaynaklarından öğrenebiliyoruz: Haswani’nin adı 2013’te Malula rahibelerini Nusra Cephesi’nin elinden kurtaran adam olarak geçiyor. Böylelikle kimliği araştırılmaya başlanıyor.Suriye Yabrud’lu Haswani eğitim için Rusya’ya gidiyor, orada evleniyor. İddiaya göre Rusya gizli servisinden kişilerle o dönemde ilişki kuruyor. HESCO şirketini de o dönemde kuruyor ve Rus ordusuna askeri malzeme ve petrol çıkarma teçhizatları taşıyor. Şirketini damadı Yusuf Arbaş yönetiyor ki kendisi Suriye Komunist Partisi’nin bir üyesi. Bu arada Suriye’de Esad’la işleri kolay yürütebilmek için aileye yakın bir kadınla evleniyor ve şirketinin işlerini Sudan ve Cezayir’e kadar genişletiyor. 2013’te Suriye’nin merkezinde bir petrol rafinerisinin inşaatını tamamlıyor. Rus şirketi Stroygtransgaz’ın taşeronu olarak.

**

Bu silsileye bakarak Rusya’nın Esad rejimiyle IŞİD’in kontrol ettiği bölgeleri de kapsayan petrol ilişkisini görmek gayet kolay. Yeni kurulmuş bir ilişki de değil bu. Ayrıca dediğim gibi rejimle ilişkiler sadece Haswani ile de sınırlı sayılmaz. ABD Hazine Bakanlığı’nın listesinde Suriye’deki bankalarla iş yapan iki Rus işadamından da sözediliyor. Mudalal Khuri ve eski Kalmuka Başkanı ve Dünya Satranç Federasyonu başkanı Kırsan Ilyumzhinov. Yani Rusya’nın ve Rus işadamlarının Esad rejimiyle ticari bağları alenidir. Ve kayıtlara geçmiştir.

Lakin kayıt demişken… Orada sadece Ruslar ve Rus işadamları olmadığını tahmin edersiniz. İşte o noktada Pandora ve kutusuna bakacağız.

Ama yarın…

EZGİ BAŞARAN / RADİKAL