Bartın: Gümrük işleyişini halkçı, şeffaf ve hak temelli bir yapıya kavuşturmak gerekir

Hakkari Milletvekili Öznur Bartın, Esendere Sınır Kapısı’nda yaşanan son gelişmeler ve bölge halkının karşı karşıya kaldığı mağduriyetlere ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yazılı soru önergesi sundu. Bartın, sınır kapısında yaşanan ticari geçiş durdurmaları, ekonomik mağduriyetler ve yapısal sorunlara dikkat çekti.

Yüksekova Haber muhabirinin ulaştığı Öznur Bartın, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Türkiye-İran sınırında yer alan Esendere Gümrük Kapısı, başta Yüksekova ilçesine bağlı Esendere Beldesi olmak üzere çevre yerleşimlerde yaşayan on binlerce yurttaşın ekonomik ve toplumsal yaşamı açısından hayati öneme sahiptir. Ancak geçtiğimiz günlerde yaşanan olayların ardından ticari geçişlerin tamamen durdurulması, binlerce yurttaşı doğrudan mağdur etmiş, kırılgan yerel ekonomiyi daha da derin bir krize sürüklemiştir” ifadelerini kullandı.

Bartın, yaşananların münferit değil, yıllardır çözülmeyen yapısal sorunların sonucu olduğunu belirterek, “Gümrük personelinin keyfi tutumları, halkla kurulan dışlayıcı ilişkiler, denetim eksikliği ve temel hak ihlalleri gibi sorunlar dile getirilmektedir. Ticaret Bakanlığı’nın yapısal reformları ivedilikle hayata geçirmesi gerekiyor. Biz de bu duruma dikkat çekmek için TBMM'ye soru önergesi sunduk” dedi.

Milletvekili Bartın, önergesinde şu sorulara yanıt istedi:

1. Esendere Gümrük Kapısı’nda ticari geçişlerin durdurulmasına ilişkin kararın dayanağı nedir? Bu karar hangi kurum veya idari makam tarafından, hangi yasal mevzuata dayanarak alınmıştır? Kararın süresi ve kapsamı neye göre belirlenmiştir?

2. Esendere Sınır Kapısı kaç gündür kapalıdır ve kapının ne zaman yeniden ticari geçişlere açılması planlanmaktadır? Kapının kapalı olması nedeniyle oluşan ticaret hacmi kaybı ne kadardır? Ayrıca, son 5 yılda söz konusu kapıdaki ticaret hacmi oranı nedir? Bu karar alınırken bölge halkının, meslek örgütlerinin, kooperatiflerin ve yerel yönetimlerin görüşleri alınmış mıdır?

3. Gümrük kapısının kapalı kalmasının başta esnaf, taşımacılar, kooperatif üyeleri ve sınır hattında yaşayan yurttaşlar üzerinde yarattığı ekonomik ve sosyal mağduriyetlerin ölçülmesine yönelik bir çalışmanız mevcut mudur? Bu mağduriyetlerin telafisi için bir destek paketi, sosyal koruma programı ya da telafi edici kamu politikası gündeminizde midir?

4. Görüşmelere katılan sivil toplum örgütlerinin ifade ettiği üzere, gümrük personelinin yurttaşlara yönelik keyfi ve ayrımcı tutumları hakkında Bakanlığınıza ulaşan şikâyet veya soruşturmalar var mıdır? Bu yönde Bakanlığınızca başlatılmış bir denetim süreci veya idari inceleme bulunmakta mıdır?

5. Gümrük işleyişinde yurttaş haklarını gözeten, kamu hizmetinde sosyal adalet ve eşitlik ilkelerini esas alan bir reform çalışmanız var mıdır? Özellikle gümrük çalışanlarına yönelik hak temelli hizmet içi eğitim programları, halkla iletişim kapasitesini artırmaya dönük planlamalar yapılmakta mıdır?

6. Sınır kapılarında alınan ticari kısıtlama kararlarının ölçülülük, zorunluluk ve kamu yararı ilkelerine uygun olup olmadığını tespit eden bağımsız bir denetim ya da etki analizi mekanizması var mıdır?

7. Esendere örneğinde olduğu gibi, sınır kapılarında yaşanan yapısal sorunların tekrarını önlemek amacıyla; yerel halkın, sivil toplum kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin sürekli katılımıyla işleyecek denetim ve diyalog mekanizmalarının hayata geçirilmesi Bakanlığınızın gündeminde midir?

8. Esendere Gümrük Kapısı'ndaki mevcut altyapı eksikliklerinin, personel yetersizliğinin ve iletişim krizlerinin giderilmesi amacıyla Ticaret Bakanlığınızca kapsamlı bir reform planı yapılmakta mıdır? Bölgedeki yurttaşların ticaret özgürlüğünü yeniden tesis edecek, sınır kapısını tekrar işlevsel hale getirecek somut bir takvim ve eylem planı mevcut mudur?