Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde kış aylarında yoğunlaşan kömür dumanı, bölge halkının en büyük sorunlarından biri olmaya devam ediyor. İnsan Hakları Derneği (İHD) Hakkari Şubesi Eşbaşkanı Ozan Akbaş Yüksekova Haber muhabirine yaptığı açıklamada, ilçede her yıl tekrarlanan hava kirliliğinin artık “tolere edilebilir bir durum olmaktan çıktığını” söyledi.
Akbaş, vadinin coğrafi yapısı nedeniyle gün boyu ilçede asılı kalan ağır dumanın özellikle çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı bulunanlar ve düşük gelirli mahallelerde yaşayanlar üzerinde ciddi bir etki yarattığını ifade etti. Kömür dumanının solunum yolu hastalıklarında artışa, KOAH krizlerinin çoğalmasına ve kalp-damar rahatsızlıklarının tetiklenmesine yol açtığını belirten Akbaş, uzun vadede kalıcı sağlık sorunlarına işaret etti.
“Temiz hava hakkı, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış temel bir insan hakkıdır” diyen Akbaş, Şemdinli halkının bu haktan mahrum bırakılmasının kabul edilemez olduğunu söyledi.
“Doğalgaz geciktikçe halkın sağlığından çalınıyor”
İlçeye doğalgaz altyapısının getirilmesinin kalıcı ve sağlıklı bir çözüm olacağını belirten Akbaş, bu sürecin yıllardır uzatıldığını ve her gecikmenin halkın sağlığını olumsuz etkilediğini dile getirdi.
“Doğalgaz gelene kadar ‘bekleyelim’ demek, halkın yaşam hakkını ertelemek anlamına gelir” diyen Akbaş, geçici çözümlerin zaman kaybetmeden uygulanması gerektiğini vurguladı.
Akbaş, ilgili kurumların halk sağlığını korumak için ev bacalarına filtre takılması için belediye tarafından zorunlu ve geçici bir uygulama başlatılması, maddi durumu yetersiz ailelere destek verilmesi, düşük kaliteli ve yüksek kükürtlü kömür satışının sıkı denetim altına alınması, ilçede düzenli hava kalitesi ölçümlerinin yapılması ve sonuçların şeffaf biçimde kamuoyuyla paylaşılması, yoğun kirlilik yaşanan günlerde acil uyarı sistemlerinin devreye alınması, kirli havadan en fazla etkilenen yoksul mahallelerde sağlık taramaları ve bilgilendirme çalışmaları yapılması ve nitelikli ve temiz yakıt kullanımını teşvik edecek destek paketlerinin oluşturulması gerektiğini söyledi.
Akbaş, hava kirliliğinin Şemdinli’de “görünür bir çevre felaketine dönüştüğünü” belirterek, “Şemdinli’nin nefes alabilmesi için geçici çözümler derhâl hayata geçirilmelidir. Kalıcı çözüm olan doğalgaz gelene kadar atılacak her adım, temel bir insan hakkının korunması anlamına gelir. Sessizlik değil, sorumluluk zamanı" açıklamasında bulundu.