Hakkâri’nin Derecik ilçesine bağlı Anadağ köyü ve Yeşilova mezrasında yaşanan su krizi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşındı. DEM Parti Hakkâri Milletvekili Öznur Bartın, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın yanıtlaması istemiyle soru önergesi sundu.
Milletvekili Bartın, önergesinde Hacıbey Deresi’ne askerî ve ilgili idari birimlerce getirilen erişim kısıtlamasının bölge halkı üzerinde ciddi insani ve üretimsel krizlere yol açtığını belirtti. Özellikle Yeşilova mezrasındaki yaklaşık 48 hane ile Anadağ köyüne bağlı toplam 480 hanenin tamamının bu uygulamadan etkilendiğini vurguladı.
Önergeden alınan bilgilere göre, daha önce fiziksel engellerle kapatılan Hacıbey Deresi’ne erişim bir süreliğine açılmış ancak yeniden yasaklanmış durumda. İl Özel İdaresi tarafından tankerle su temini sağlansa da, bu uygulamanın hayvancılık başta olmak üzere bölgedeki tarımsal faaliyetleri desteklemekte yetersiz kaldığı ifade ediliyor.
Milletvekili Bartın, küçük yüzeysel akarsuların yerel ekosistem ve mera verimliliği açısından kritik rol oynadığını, bu tür kısıtlamaların ise sadece hayvan sağlığını değil, yerel biyoçeşitliliği ve tarımsal üretimi de tehdit ettiğini dile getirdi. Suya erişimde yaşanan aksaklıkların aile gelirlerinde düşüşe ve yerel gıda güvenliğinde ciddi risklere neden olduğuna dikkat çekti.
Önergede, tankerle su taşınması gibi geçici çözümlerin artık yetersiz olduğu ve kalıcı altyapı projelerinin planlanması gerektiği belirtildi. Ayrıca, güvenlik gerekçesiyle getirilen idari/askerî sınırlamaların Anayasa’da güvence altına alınan yaşam ve çevre hakkı ile dengelenmesinin zorunlu olduğunun altı çizildi.
Milletvekili Bartın, Tarım ve Orman Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı’nı yalnızca bilgi sunmakla yetinmemeye, sahadaki somut etkileri dikkate alarak derhal uygulamaya geçmeye çağırdı.
Bartın’ın önergesinde şu sorular yer aldı:
1. Hacıbey Deresi’ne ilişkin getirilen “giriş-çıkış yasağı” uygulaması hangi mevzuata ve hangi idari karara dayanılarak başlatılmıştır; karar metni, tarih ve karar veren birimler nelerdir?
2. Uygulamanın coğrafi kapsamını gösteren harita/koordinat dökümü ve uygulamanın başlangıç tarihi ile süre bilgisi hangi resmî belgede yer almaktadır?
3. Güvenlik kaygıları belirtilirken kolluk birimleri sivil halkın temel ihtiyaçlarını (içme suyu ve hayvan sulama) nasıl garanti altına almaktadır; Valilik, İl Özel İdaresi ve Tarım Müdürlüğü ile hangi koordinasyon mekanizmalarını işletiyorsunuz ve bu mekanizmaların iletişim/protokol listesi nedir?
4. Erişim kısıtlaması uygulanırken “kontrollü geçiş koridoru”, “özel saat aralığı” veya “eşlikli iniş” gibi alternatiflerin neden uygulanmadığı veya uygulanmışsa uygulama detayları (tarih, saat, sorumlu personel) nelerdir?
5. İl Özel İdaresi tarafından sağlanan tanker su temin kayıtları (tarih, litre, hedef hane listesi) İçişleri idari denetimi tarafından teyit edilmiş midir ve bu kayıtlar ne zaman tarafımıza sunulacaktır?
6. İçişleri Bakanlığı, Hakkâri il genelinde benzer su erişimi kısıtlamalarından etkilenen kaç yerleşim olduğunu resmî olarak tespit etmiş midir ve bu yerlerin listesi ile etki düzeyleri nelerdir?
7. Kolluk uygulamalarının orantılılık ve süreli olma ilkelerine uygunluğunu hangi iç denetim/denetleyici mekanizma inceleyecek ve denetim raporu ne zaman kamuoyuna/aracı mercilere sunulacaktır?
8. Mağdur yurttaşların şikâyet ve itiraz süreçleri için hangi somut idari mekanizmalar (şikâyet hattı, il/ilçe komisyonu, bağımsız denetim talebi) kurulmuştur ve bu mekanizmaların erişim bilgileri (telefon/e-posta/muhtarlık irtibatı) nelerdir?
9. Geçici olarak uygulanabilecek çözümler (örn. zamanlı izinler) devreye alınacaksa bunların güvenlik protokolleri, sorumlu birimleri ve denetim mekanizmaları nelerdir ve bu uygulamalar hangi tarihte başlayacaktır?
10. İçişleri Bakanlığı, erişim kısıtlamalarından kaynaklanan insanî aciliyet hâllerinde (içme suyu ve hayvan sulama suyu eksikliği) hangi acil yönetim planını devreye sokacaktır ve bu planın 7/30/90 günlük somut adımları nelerdir?
11. Yasak kaldırılmasına ilişkin içişleri açısından gerekli idari/onay süreçleri nelerdir, bu süreç hangi somut, yazılı kriterlere göre yürütülecek ve yasağın kaldırılması için öngörülen takvim nedir?
12. Yasağın kaldırılması halinde, kolluk birimleri ve Valilik tarafından hayata geçirilecek güvenli erişim protokolleri (geçiş saatleri, saha denetimleri) nelerdir ve bu protokollerin uygulanmasının denetiminden hangi birim sorumlu olacaktır?