Öznur Bartın, Van–Hakkâri yolundaki ölümlü kazaları Meclis’e taşıdı

DEM Parti Hakkâri Milletvekili Öznur Bartın, Van–Hakkâri Karayolu’nda art arda yaşanan ölümlü kazalar üzerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ve Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun yanıtlaması istemiyle TBMM’ye kapsamlı bir soru önergesi verdi.

Önergede, özellikle Zernek Baraj Gölü çevresi ve Serê Solan hattında yıllardır bilinen yapısal ve jeoteknik risklerin giderilmemesi nedeniyle yolun “kronik güvenlik zaafı” ürettiği vurgulandı. Bartın, 30 Kasım 2025’te Zernek Barajı mevkiinde meydana gelen ve üç yurttaşın yaşamını yitirdiği kazanın, güzergâhtaki sorunların ciddiyetini yeniden ortaya koyduğunu belirtti.

Milletvekili, yol kenarı bariyerleri ve uyarı sistemlerinin bulunmadığının olay yeri incelemeleriyle de ortaya konduğunu kaydederek, “Bu durum, riskin idari makamlarca bilindiği hâlde kalıcı bir müdahalede bulunulmadığını göstermektedir.” dedi.

Bartın, yalnızca son bir yılda güzergahta meydana gelen beş büyük kazada toplam 21 kişinin hayatını kaybettiğini, bunun yolun artık “acil müdahale gerektiren bir kamu güvenliği sorunu” olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Önergede ilgili bakanlıklara yöneltilen sorular şöyle sıralandı:

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’na:

1. 30 Kasım 2025 kazasında acil sağlık ekiplerinin olay yerine erişim süresi ve müdahale yeterliliği nedir? Müdahale süresi can kayıplarını etkileyen bir faktör olarak değerlendirilmiş midir?
2. Aynı güzergâhta sık yaşanan ağır kazalara rağmen acil sağlık kapasitesi (istasyon, personel, ekipman, ambulans) neden güçlendirilmemiştir?
3. Son bir yılda bu yolda meydana gelen kazalardan kaçının zamanında müdahale sağlansaydı hayatta kalma ihtimali bulunmaktaydı? Bu konuda bir analiz yapılmış mıdır?
4. Kazalarda yaşamını yitiren yurttaşların ölüm nedenlerine ilişkin tıbbi raporlar, idari sorumluluk değerlendirmeleriyle paylaşılmış mıdır?

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya:

1. Güzergâhtaki riskli noktalar yıllardır bilindiği hâlde hız kontrolü, uyarıcı levha, ışıklandırma ve trafik devriyesi gibi önleyici tedbirlerin bu noktalarda güçlendirilmemiş olmasının gerekçesi nedir?
2. Son bir yıl içindeki beş büyük kazaya ilişkin adli ve idari inceleme süreçlerinde tespit edilen kusur ve sorumluluklar kurum içi risk azaltma planlarına neden entegre edilmemiştir?
3. 30 Kasım 2025 kazasında ekiplerin olay yerine ulaşma süresi kaç dakikadır, müdahale süresi can kayıplarını etkilemiş midir?
4. Aynı yol hattında “art arda ölümler” yaşanmasına rağmen mevcut denetim stratejilerinin neden revize edilmediği konusunda kurumsal bir açıklama yapılacak mıdır?
5. Bakanlığınızın ilgili birimleri tarafından bu yol hattına dair daha önce hazırlanmış risk uyarıları, raporlar veya şikâyetler var ise bu bildirimlere rağmen neden kalıcı bir işlem tesis edilmemiştir?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a:

1. Zernek Barajı çevresi ve Serê Solan segmentlerinde kaya düşmesi, zemin hareketliliği ve yamaç stabilitesi risklerinin son güncellenme tarihi nedir? Bu raporların önerdiği çözümler neden uygulanmamıştır?
2. Heyelan ve kaya düşmesi tehlikesinin yıllardır bilindiği bu hatta, afet risk azaltma planlarının neden bütüncül olarak hayata geçirilmediği konusunda idari bir değerlendirme mevcut mudur?
3. 16 Kasım 2025’te kaya düşmesi sonucu iki yurttaşın yaşamını yitirdiği kazanın ardından neden kapsamlı bir jeoteknik güvenlik projesi başlatılmamıştır?
4. Son kazada ortaya çıkan can kayıplarının, yetersiz çevresel güvenlik önlemlerinin doğrudan sonucu olduğuna ilişkin teknik bulgular konusunda Bakanlığınız bir değerlendirme yapmış mıdır?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a:

1. Son bir yılda aynı hatta yaşanan beş ayrı ölümcül kazada kamu görevlilerinin sorumluluğuna ilişkin herhangi bir yargısal işlem tesis edilmemiş olmasının nedeni nedir?
2. 30 Kasım 2025 kazasına ilişkin olay yeri inceleme, bilirkişi raporu ve kusur tespit süreçlerinde gecikme yaşanmış mıdır?
3. “Öngörülebilir ve önlenebilir risk” kavramı çerçevesinde, güzergâhtaki yapısal riskler uzun süredir bilindiği hâlde gerekli önlemlerin alınmaması konusunda ceza sorumluluğu doğup doğmadığına ilişkin Kurumunuzun bir değerlendirmesi mevcut mudur?
4. Son kazada üç yurttaşın yaşamını yitirmesine yol açan mühendislik eksikliği, bariyer yokluğu ve idari ihmaller hakkında etkili bir yargısal süreç işletilecek midir?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’na:

1. Zernek Barajı çevresi, Serê Solan ve Sarıtaş segmentlerinde yıllardır bilinen viraj geometrisi, bariyer yokluğu, dar kurp, yetersiz drenaj ve jeoteknik instabilite gibi risklerin, Bakanlığınızın tüm bu bilgilere sahip olmasına rağmen giderilmemiş olmasının gerekçesi nedir?
2. 30 Kasım 2025’te üç yurttaşın yaşamını yitirdiği kazada, yol kenarı bariyeri ve orta refüj düzenlemesinin bulunmaması nedeniyle araç yaklaşık 100 metrelik kot farkından baraj gölüne düşmüştür. Bu noktada bariyerin neden kurulmadığına ilişkin teknik ve idari karar zinciri nedir?
3. Son bir yılda aynı hatta meydana gelen 5 büyük kazanın, “bölünmüş yol standardı”, “çelik ağ – kaya tutucu sistemler”, “7/24 bakım” gibi Bakanlığınızın önceki beyanlarıyla çelişmesi karşısında, yapılan çalışmaların sahadaki gerçek riskleri azaltmadığı açıkça ortadayken neden yeni ve bütüncül bir proje hayata geçirilmemiştir?
4. Zernek Barajı çevresi ve Serê Solan hattında mühendislik stabilizasyonu, drenaj altyapısı, bariyer standardı ve yol geometrisine ilişkin son beş yılda hazırlanmış jeoteknik güncelleme, risk haritası veya master plan var mıdır? Varsa neden uygulanmamıştır?
5. Son kazada ortaya çıkan ölümlerin önlenebilir olduğu yönündeki teknik değerlendirmeler doğrultusunda Bakanlığınız sorumluluğu kapsamında herhangi bir iç inceleme başlatılmış mıdır?
6. Aynı güzergâhta bir yılda en az 21 yurttaşın yaşamını yitirmesi, Bakanlığınız açısından “acil müdahale gerektiren kritik risk eşiği” olarak neden değerlendirilmemiştir?

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a:

1. Bir yılda 21 can kaybının meydana geldiği bir kamu yolunda, kurumlar arası koordinasyonun sağlanmaması ve bütüncül bir müdahale planının oluşturulmaması hangi idari gerekçelere dayanmaktadır?
2. Ulaştırma, İçişleri ve Çevre Bakanlıklarının birbirini karşılamayan açıklamaları karşısında Cumhurbaşkanı Yardımcılığı tarafından bir süreç yönetimi, performans denetimi veya sorumluluk değerlendirmesi yapılmış mıdır?
3. Van–Hakkâri Karayolu'nun artık “yüksek riskli güzergâh” tanımını aştığı açıkken merkezi düzeyde zorunlu bir eylem takvimi oluşturulmaması hangi idari tercihten kaynaklanmaktadır?
4. Son kazada önlenebilir üç ölüm yaşanmasına rağmen kamu idarelerinin harekete geçmemesi konusunda üst düzey bir koordinasyon toplantısı gerçekleştirilecek midir?