DEM Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartın, Hakkâri’de son yıllarda artış gösteren intihar ve şüpheli ölüm vakalarına ilişkin olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne soru önergesi verdi.
Bartın, önergesinde Hakkâri’deki toplumsal kırılganlığın “intihar ve şüpheli ölümlerdeki belirgin artışla” somutlaştığını belirterek, yaşanan durumun yalnızca bireysel bir trajedi değil, ekonomik, toplumsal ve kurumsal boyutları olan çok katmanlı bir kriz olduğunu vurguladı.
Milletvekili Bartın, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Hakkâri’nin 2023 yılı itibarıyla işsizlik oranı en yüksek il olduğunu (%23,3) ve aynı yıl 24 intihar vakasının kayda geçtiğini hatırlattı. Nüfusa oranla değerlendirildiğinde ilin intihar hızının Türkiye genelinde ikinci sırada yer aldığını ifade eden Bartın, “Bu göstergeler, ekonomik yoksullaşma, genç işsizliği ve ruh sağlığı hizmetlerindeki yetersizliklerin intihar riskini artırdığını ortaya koymaktadır.” dedi.
Önergesinde yerel saha çalışmaları ve sivil toplum raporlarına da atıfta bulunan Bartın, bazı vakalarda delil yönetimindeki gecikmeler, ailelere bilgi akışında şeffaflık eksiklikleri ve psikososyal desteklerin yetersizliği gibi ciddi kurumsal aksaklıkların belirlendiğini söyledi.
Toplumsal cinsiyet boyutuna dikkat çeken Bartın, intihar ve şüpheli ölümlerin özellikle kadınlar ve gençler arasında yoğunlaştığını vurguladı. Kadınların koruyucu hizmetlere, sığınma evlerine ve danışmanlık mekanizmalarına erişimde zorluk yaşadığını belirtti.
Bartın, basına ve sivil toplum kuruluşlarına yansıyan bilgilere göre Haziran–Temmuz 2025 döneminde en az altı, Eylül–Ekim 2025 döneminde ise dört yeni intihar vakasının yaşandığını hatırlattı. Bu gelişmelerin halkta derin kaygı yarattığını belirterek, “Resmî verilerle basın haberlerinin karşılaştırılması ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi gerekmektedir.” dedi.
Bartın, devletin yaşam hakkını koruma sorumluluğunun hem iç hukuk hem de uluslararası sözleşmelerle güvence altına alındığını hatırlatarak, “Şüpheli ölümlerin etkin ve şeffaf biçimde soruşturulması, koruyucu sosyal politikaların hayata geçirilmesi ve ruh sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi devletin yükümlülüğüdür.” ifadelerini kullandı.
Bartın, Hakkâri’deki intihar ve şüpheli ölüm vakalarının 2024–2025 dönemine ilişkin sayısal ve niteliksel boyutlarının kapsamlı biçimde araştırılmasını talep etti. Bu amaçla Meclis’te bağımsız bir Araştırma Komisyonu kurulması gerektiğini belirten Bartın, komisyonun tüm kurum ve kuruluşlardan belge talep edebilmesi, saha incelemeleri yapabilmesi ve sivil toplum ile uzman görüşlerini değerlendirebilmesi gerektiğini söyledi.
Milletvekili, komisyonun 12 aylık acil müdahale önerileri ve 3 yıllık yapısal reform planı içeren bir rapor hazırlamasını önererek, “Hakkâri’deki kayıpların ardındaki siyasal, ekonomik ve kurumsal sorumluluklar tespit edilmeli; yaşam hakkını güvence altına alacak somut adımlar derhal atılmalıdır.” ifadeleriyle çağrısını sonlandırdı.
Bartın’ın önergesinde şu sorular yer aldı:
1. Hakkâri’deki %23,3 oranındaki genel işsizlik ve tahmini %40 oranındaki genç işsizliğiyle mücadele amacıyla 2024–2025 döneminde yürütülen istihdam teşvikleri ve meslek edindirme projeleri nelerdir?
2. Bu projelere ayrılan bütçe, katılımcı sayısı ve istihdama dönüş oranı nedir?
3. Hakkâri ilinde işsizlikle mücadeleye yönelik özel sektörle ortak yürütülen projeler, kooperatif destekleri ve mikro-kredi uygulamaları mevcut mudur? Mevcut ise kapsamı ve sonuçları nedir?
4. Genç nüfusun mesleki eğitim ve istihdama erişimi için yerelde oluşturulan kurumlar arası iş birliklerinin (üniversite, OSB, STK vb.) çıktılarına ilişkin güncel veriler nelerdir?
5. Hakkâri’de 2020–2025 döneminde işsizlik, güvencesizlik ve yoksulluk kaynaklı intihar vakalarına ilişkin Bakanlığınızın elindeki veriler nelerdir; ekonomik temelli intiharların nedenlerinin ortadan kaldırılması için hangi istihdam, gelir desteği veya sosyal koruma politikaları uygulanmıştır; bu önlemlerin bölgedeki intihar oranlarına etkisi nasıl ölçülmektedir?