Kars’ta çok adaylı büyük yarış

(Nergis Demirkaya - Duvar)

31 Mart yerel seçimlerinde sonucu en çok merak edilen iller sadece İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirler değil. Nüfusu, ekonomik büyüklüğü ve yaratacağı siyasi sonuçlar açısından 30 büyükşehirin önemi yadsınmaz ama bazı iller var ki seçim sonuçları en az büyükşehirler kadar merak konusu. İşte o illerden biri yaklaşık 290 bin nüfusuyla Türkiye’nin kuzeydoğu ucundaki tarihi Kars şehri.

2 dönem AK Parti, bir dönem MHP’li belediye başkanı tarafından yönetilen kentte dengeler bir önceki yerel seçime göre çok farklı. 2014 seçimlerinde MHP’li belediye başkan adayının kazandığı kentte ikinci sırada CHP, üçüncü sırada AK Parti yer almıştı. 24 Haziran seçimlerinde ise sıralama AK Parti, HDP ve CHP olarak değişti.

31 Mart yerel seçim takvimi başladığında partilerin tavrı kendi adaylarıyla yarışa girmekti, bu kapsamda tek tek adaylar ilan edildi. Ancak Cumhur İttifakı son dakika kararıyla adayı teke indirdi. 24 Haziran seçimlerinde birinci olan AK Parti, aynı seçimde 5. parti olan MHP lehine adayını çekti.

Kars’ta Cumhur İttifakı’nın MHP’li adayı olarak seçime girecek Çetin Nazik’in önünde 1 yıl önce MHP’den ihraç edilmiş mevcut Kars Belediye Başkanının “kötü mirası” var. Bu seçimi almak MHP için hem o olumsuz tecrübeyi üzerinden atmak hem de kentte iddiasını sürdürmek açısından önem taşıyor. İttifak AK Parti kanadında rahatsızlık yaratmış görünse de MHP’liler iktidar desteği ile gücünü koruyup belediyeyi yeniden almayı hedefliyor.

24 Haziran’da Kars’ın ikinci partisi olan HDP için de bu seçim önemli. HDP bir taraftan kayyım atanan şehirleri geri almayı hedeflerken üstüne bir de başarı öyküsü olarak yeni bir il eklemek istiyor. HDP’nin adayı Kars Milletvekili Ayhan Bilgen “Bugüne kadar herkesi denediler bir de bizi denesinler” diyor.

CHP içinse Kars, 25 yıldır sağ iktidarların belediye başkanlarınca yönetilen kentin sosyal demokrasi ve hizmet ile tanıştırılması açısından önemli. Öğretmen emeklisi, sendikacı Taner Toraman adaylığını “Baharda açan kır çiçekleri gibi bir adayım” diye anlatıyor.

Kars’ta son seçimde MHP’nin oylarını ikiye katlayan İYİ Parti de iddialı. Daha önce küçük bir oy farkıyla belediye seçimini kaybeden İYİ Parti adayı Settar Kaya dengelerin değiştiğini Cumhur İttifakı’nın hezimete uğrayacağını söylüyor.

Kars’taki seçim yarışında DSP de var. ANAP ve AK Parti’den iki dönem belediye başkanlığı yapan Naif Alibeyoğlu, daha sonra CHP’ye geçti. Alibeyoğlu bu seçimde aday gösterilmemesi üzerine CHP’den istifa ederek DSP’ye katıldı ve yeniden aday oldu. Alibeyoğlu da iddialı adaylardan.

Kars; Kürt, Türk, Azeri ve Terekemeler başta olmak üzere nüfus oranına göre en fazla etnik yapıyı barındıran illerden biri. Etnik yapılar kentte faaliyet gösteren siyasi partilerin de ana dinamosu. Bu nedenle yerel seçimlerde adayların partileri kadar etnik kimlikleri de önem taşıyor. Şimdi yerel seçime kısa bir süre kala ziyaret ettiğimiz Kars’ta adaylarla küçük bir tura çıkalım.

DEVLETİN ELİ ÇETİN NAZİK

İlk adresimiz Cumhur İttifakı’nın MHP’li adayı Çetin Nazik. “Devletin Eli Çetin Nazik” sloganı ile çalışan aday, broşüründe Cumhur İttifakı’nı “Kars için tarihi fırsat” olarak nitelendiriyor. Nazik’e göre, Cumhur İttifakı Belediyesi demek, iktidar desteği demek, devletin eli demek. İttifakın Kars’ta tuttuğunu söyleyen Nazik, AK Parti’nin adayını çekmesi nedeniyle gönül kırgınlığı yaşayanlar varsa bunların da kısa sürede tutumlarını mantıktan yana kullanacağı görüşünde. Nazik, kentteki farklı etnik kimlikleri nasıl buluşturacakları sorusuna ise şu yanıtı veriyor:

“Farklı etnik kimlikler bizim mozaiğimiz, zenginliğimiz. Gelinim Kürt, damadım Kürt. Kars’ın yüzde 50-60’ı böyle. Biz etle tırnak değiliz. Etle kan, can gibiyiz. Tırnak kesilip atılabiliyor. Biz kimseyi kesip atmayız, atamayız. Hepsi kanımız canımız olmuş. Tabanımızda aşiret kardeşlerimizden ciddi bir sempati var.”

Kars’ın birikmiş sorunlarına belediye bütçesi dışında, hibe programları ve teşviklerle çözüm bulacaklarını anlatan Nazik, gerekli altyapı tamamlandıktan sonra turist hedefini yılda minumum 500 bin olarak açıklıyor. Nazik, “Kimsenin oyuna ipotek koyma gibi bir haddimiz yok. Ama biz enerjiyi görüyoruz. Halk her şeyden önce gücün yanında” diyor.

Son seçimlerdeki oy dağılımına bakıldığında Kars’ta yarış MHP ile HDP arasında geçecek görünüyor. HDP seçmeni ile sorunlarının olmadığını söyleyen Nazik, “Kars’ta böyle bir irade ortaya konulursa seçmene saygı göstermek lazım. Ancak bu durumda Kars merkezi yönetimden yardım anlamında bir sıkıntı çeker mi diye düşünüyorum. Bugün biz birçok büyükşehir belediyesi ile kardeş belediye olmanın altyapısını yapıyoruz. O zaman Kars Belediyesi ile kardeş belediye olurlar mı?.. HDP yönetimi PKK’yı açık dille lanetlemediği sürece her zaman bir dirençle karşılaşacak. Kazandığında da karşılaşacak. Biz şehrimizde huzurumuzun bozulmasını istemiyoruz. Bölünmek istemiyoruz. Herkesi kucaklamak istiyoruz. Ayrıştırmak istemiyoruz. HDP burada bu anlamda tehlike olabilir” diyor.

KAYYIM ATANACAKSA KARS’A ATANMALIYDI

HDP Grup Başkanvekili iken Kars Belediye Başkanlığına aday olan Ayhan Bilgen de seçimin Cumhur İttifakı’nın MHP’li adayı ile HDP arasında geçeceği görüşünde. Kars’ı kazanmayı çok önemsediklerini söyleyen Bilgen bunun gerekçelerini şöyle açıklıyor:

“Buradaki çok kültürlülük, farklı kimliklerin olması şehri birlikte bir yaşama modeli inşa etmeye zorluyor. Hizmet açısından da şehrin hali, geçmiş mirası çok kötü. Biz bu şehirde hem yönetim biçimi hem de şehrin sorunlarının çözümünde alternatif yollar inşa edebilirsek bu sadece bölge şehirleri için örnek oluşturmaz. HDP’ye yönelik ön yargıyı kırmak için de önemli referans olur. Kars bizim için metropol pozisyonunda tipik bir batı şehri gibidir. Hakkari, Diyarbakır gibi değil, Adana, Bursa gibidir.”

HDP’nin çalışmalarında sıklıkla kayyım atanma riski dile getiriliyor. Bunun gündemlerinde olmadığını söyleyen Bilgen, “Herkes şehre kayyım atanacaksa mevcut belediyeye atanması lazımdı. Çok somut yolsuzluk iddiaları, bunlarla ilgili müfettiş raporları var. Şehrin nüfusu ile belediye çalışanı sayısı farkı tek başına soruşturmalık. Bu kadar usulsüz yönetilmiş şehre kayyım atanmamışsa sırf ideolojik politik önyargılarla kayyım atanırsa bu Kars’ı cezalandırmak diye bakıyorlar” dedi.

Kars’ta Ayhan Bilgen’in seçilmesi durumunda mazabatasını almayıp, milletvekilliğine devam edeceği iddiaları da dolaşıyor. “Bizim açımızdan böyle bir şey mümkün değil. Sonuçta halka bir söz veriyoruz ve bir göreve talibiz” diyen Bilgen, “Vatandaş git” derse gideceklerini söylüyor. Bunu da bir yönetim projesine de dönüştüren Bilgen, “Biz 2 yıllık programımızı somut vaat olarak sunuyoruz. 2 yılın sonunda bir engelleme olmadan vaatlerimizi yerine getirmezsek, 2 yıl sonra bırakırız, diyoruz. Geri çekilmeyi, geri çağırmayı taahhüt ediyoruz” dedi.

BAHARDA AÇAN KIR ÇİÇEKLERİ GİBİ BİR ADAYIM

CHP’nin emekli öğretmen, sendikacı belediye başkanı adayı Taner Toraman da “Kars’ı seviyorum, Hizmet için geliyorum” sloganı ile çalışmalarını sürdürüyor. “Biz öndeyiz ve 24 yıl gibi bir süreden sonra kazanacağız” iddiasıyla yola çıkan Toraman, iyi yönetilen bir belediye ile Kars’ın sorunlarının çözüleceğini söylüyor. Kars’ta yaşayanları da “nasıl bir belediyecilik istiyoruz” sorusuna göre tutum almaya çağıran Toraman, “CHP, sosyal demokrat, katılımcı bir kent anayasası ile yönetime talip. Kars huzur istiyor, hizmet istiyor” diyor. Toraman, “Karslıların kimliklere göre tutum alışının nasıl kırılacağı” konusunda ise “Ben Kars’ın kendisiyim. Baharda açan kır çiçekleri gibi bir adayım. Kars’ta herkese aynı derecede uzak ve yakın bir adamım. Biz etnik kimlikler üzerinden değil demokrasi kültürü ile bakıyoruz. Katılımcı demokrasi, halk belediyeciliği, üretken-sosyal belediyecilik vaadimiz var. Halk bize bu gözlükle bakıyor. Küçük illerde aday ve güven önemli. Kaybolan 24 yılın ardından demokrasiyi, hizmet alma duygusunu, sosyal bir belediyecilik ahlakını projeci belediyeciliği getireceğiz” diyor.

KARS, KÜRTLERİN, AZERİLERİN DEĞİL KARSLILARIN OLSUN

24 Haziran seçimlerindeki oy dağılımına bakıldığında Kars’ta MHP’yi ikiye katlayan İYİ Parti de iddialı. İYİ Parti belediye başkan adayı Settar Kaya Karslıların yakından tanıdığı bir isim. Daha önce belediye başkan adayı olan ve seçimi küçük bir oy farkıyla kaybeden Kaya, bu seçim için, “Cumhur İttifakı hezimete uğrayacak” diyor. AK Parti’nin birinci parti iken 5. Parti olan MHP lehine adayını çekmesini tabana açıklayamadığını, ülkücü tabanın seçim ofislerinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın fotoğrafını görmeye tahammül edemediğini söyleyen Kaya, bu nedenle oyların İYİ Parti’ye yöneleceğini, İYİ Parti’nin sürpriz yapacağını söylüyor.

İYİ Parti HDP’nin kazanma olasılığına karşı Iğdır’da aday göstermemişti. Kars’ta benzer bir durumun olup olmayacağı konuşuluyor. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in Iğdır tavrının politik bir strateji olduğunu söyleyen Kaya, aynı durumun Kars için geçerli olmadığını belirterek Akşener’in, “Kars’taki tüm adayların pozisyonunu inceledim. Kars’ı yönetecek donanıma sahip aday İYİ Parti adayıdır. Dolayısıyla kim çekilecekse İYİ Parti adayı Settar Bey lehine çekilmesi lazım. Şehrin selameti de ancak bundadır. Öbür türlüsü kutuplaşma, kaos, kavgadır. Belediye hizmet kurumudur. Belediyeyi ideolojik kutuplaşma kamplaşmalardan uzak tutalım. Bunu yapacak olan en iyi parti de bizim parti ve adayımızdır” dediğini aktarıyor.

Kars’ın iyi yönetim dışında bir şeye ihtiyacı olmadığını söyleyen Kaya, “Geleneksel çürümüş bakışı değiştirelim. Kars Belediyesi Kürtlerin, Azerilerin olmasın, Karslıların olsun” çağrısı yapıyor.

KAZANAN KARS OLSUN

Her biri iddialı 5 adayla seçime hazırlanan Kars’ta birikmiş çok sayıda sorun var. Çöp toplama sorunundan kaldırım ve yollardaki sıkıntılara belediyenin asli hizmetlerinin yerine getirilmediği bir kent Kars. Tarihi kentin sokaklarındaki çöp yığınları, caddeleri kaplayan çamur her kesimden tepki topluyor. Büyük heyecan ve ilgiyle Kars’a gelenler de bu manzara karşısında kentten mutsuz ayrılıyor. Seçimde sürprizlere gebe çok adaylı yarışın kazananı kim olacak 31 Mart’ta ortaya çıkacak ama Kars’taki her sohbetin sonunda söylenen ifadeyle biz de “kazanan Kars olsun” diyoruz.