İran'da 113 km’lik gizemli duvar: Kimin inşa ettiği bilinmiyor

Owen Jarus

Arkeologlar, İran’da, Romalılar tarafından İngiltere’de inşa edilen ünlü Hadrian Duvarı’na benzer uzunlukta bir taş duvarın kalıntılarını tespit etti. Yaklaşık 115 kilometre boyunca uzanan duvar, İran’ın batısındaki Sar Pol-e Zahab ilçesinde bulundu.

İran’ın Kirmanşah kentindeki Razi Üniversitesi’nin İran Arkeolojisi bölümünde yardımcı doçent olan Sajjad Alibaigi, internette yayın yapan Antiquity dergisinde yayınlanan makalesinde, “Yaklaşık bir milyon metreküplük taştan oluşan hacmi, iş gücü, malzeme ve zaman açısından önemli kaynaklara ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor” diyor. Alibaigi, yapının kuzeydeki Bamu Dağları’ndan güneydeki Zhaw Marg köyü yakınlarındaki bir alana kadar kuzey-güney doğrultusunda uzandığını aktarıyor.

MÖ 4 YÜZYIL İLE MS 6. YÜZYILLARI ARASINDA İNŞA EDİLDİ

Alibaigi’nin yazdığı kadarıyla, duvar boyunca bulunan çanak-çömleklerin MÖ 4. yüzyıl ile MS 6. yüzyıl arasında inşa edildiğini gösteriyor. “Şu anda duvar boyunca tahrip olmuş haldeki yapıların kalıntıları yer yer görülebiliyor. Bunlar küçük kuleler veya binalarla ilişkili olabilir,” diyen Alibaigi, duvarın kendisinin “Arnavut kaldırımları ve kayalar ile alçı harcının, civarda hâlâ bulunmakta olan yerel doğal malzemeler kullanılarak yapıldığını” kaydediyor.

Alibaigi, daha önce duvarın varlığının arkeologlar tarafından bilinmediğini belirtirken, duvarın yakınında yaşayanların uzun zamandır duvarı “Gawri Duvarı” diye adlandırdığını aktarıyor.

Antiquity dergisinden bir sözcü, Alibaigi’nin makalesinin yayınlanmasından bu yana,  başka bir arkeolog grubunun duvar üzerinde daha önce araştırma yürüttüğünü ancak bu araştırmanın hiçbir zaman bir dergide yayınlanmadığını öğrendiğini açıkladı.

GİZEMLİ DUVAR

Arkeologlar, yapıyı kimin inşa ettiğinden ve hangi amaçla yapıldığından emin değiller. Duvarın iyi korunmamış olması nedeniyle, bilim insanları kesin olarak genişliğinden ve yüksekliğinden bile emin değiller. En iyi tahminlerinin ise dört metre genişliğinde ve yaklaşık üç metre yüksekliğinde olduğunu ifade ediyorlar.

Alibaigi, “Bunun savunma amaçlı mı yoksa sembolik mi olduğu belli değil,” derken, duvarın antik bir imparatorluğun, belki de (MÖ 247 ile MS 224 yılları arasında gelişen) Perslerin ya da Sasanilerin (M.S. 224-651) sınırlarını işaret ediyor olabileceğini belirtiyor. Alibaigi’nin yazdığı kadarıyla her iki imparatorluk da Batı İran’da büyük kaleler, şehirler ve sulama sistemleri inşa etmişti; bu yüzden her ikisinin de Gawri Duvarı’nı inşa etmek için gereken kaynaklara sahip olması muhtemeldi.

Yeni keşfedilen Gawri Duvarı, İran’daki yegâne antik ve uzun duvar değil. Arkeologlar daha önce İran’ın kuzey ve kuzeydoğu kesimlerinde, savunma amaçlı kullanılmış, benzer yapılar bulmuşlardı.

Alibaigi, gelecekte Gawri Duvarı üzerinde daha fazla araştırma yapmayı umduğunu belirtirken, yorum taleplerini yanıtsız bırakıyor.

Yazının aslı Live Science sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)