İHD’den ‘Gare' açıklaması: İktidarın duyarsızlığı nedeniyle girişim başarısız oldu

Genel merkezde İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan tarafından yapılan, “Alıkonulan kişilerin yaşamını yitirmesi: Çok üzgünüz” başlıklı açıklamada, PKK ve hükümete çağrıda bulunuldu.  İHD, alıkonulanların kurtarılması için Cumhurbaşkanı, Başbakan ve İçişleri Bakanı ile görüşme taleplerine bir yanıt verilmediğini hatırlattı.

Alıkonan kişiler varsa bunların serbest bırakılmasını talep eden İHD, devlet ve hükümet yetkililerine ise, “Genelkurmayın alıkonan kişilerin bulunduğu yere oldukça riskli askeri operasyon yapmasının muhtemel sonuçlarından da sorumlu tutulacağı açıktır. Hükümetin bu konuda adım atarak idari soruşturma konusu yapması gerekmektedir” çağrısında bulundu.

‘BU KİŞİLERİ SAĞ SALİM KURTARAMADIĞIMIZ İÇİN ÇOK ÜZGÜNÜZ’

PKK tarafından alıkonan 13 kişinin serbest bırakılmasına yönelik İHD tarafından geçmişte atılan adımların sıralandığı açıklamada, “Milli Savunma Bakanı’nın 13 Şubat 2021 akşamı yaptığı açıklamaya göre; 10 Şubat sabahı erken saatlerde başlatılan kapsamlı hava ve kara harekatı ile Irak’ın kuzeyinde bulunan Gare bölgesine yönelik askeri operasyon sürecinde bir sığınak mağarada 13 sivil vatandaşın cansız bedenlerine ulaşıldığı belirtilmiştir” denildi.

Genel Kurmay Başkanı'nın yaptığı açıklamalarda ise askeri operasyonda daha önceden alıkonulan bu kişilerin kurtarılmasının da amaçlandığının anlaşıldığını belirten İHD, “Ancak hepimizi üzen bu kişilerin yaşamını yitirdiği ve bir katliam yaşandığıdır. Yaşamını yitirenlerin kederli ailelerine başsağlığı dileriz. Bu kişileri sağ salim kurtaramadığımız için de çok üzgün olduğumuzu belirtmek isteriz. Bu kişilerin yaşamını yitirmesine sebep olanları kınadığımızı ve yargı önünde hesap vermesi gerektiğini belirtiriz” dedi.

‘SEDAT VARDAR’IN AKIBETİ BELLİ DEĞİL’

Ailelerin İHD genel merkezine yaptığı başvurulara göre; 24 Temmuz 2015 günü Diyarbakır-Bingöl karayolunda polis memuru Vedat Kaya, 28 Temmuz 2015 günü Diyarbakır-Bingöl karayolunda polis memuru Sedat Yabalak, 13 Ağustos 2015 günü Diyarbakır-Lice karayolunda uzman çavuş Hüseyin Sarı ve er Sedat Sorgun ile er Süleyman Sungur, 18 Eylül 2015 günü Dersim-Erzincan karayolunda astsubay Semih Özbey, 2 Ekim 2015 günü Dersim-Pülümür karayolunda er Müslüm Altuntaş ve er Adil Kavaklı, 12 Aralık 2015 günü Şırnak merkezde uzman çavuşlar Sedat Vardar ve Ferdi Polat ve 21 Eylül 2016 günü Hakkari’de uzman çavuşlar Ümit Gıcır ve Mevlüt Kahveci’nin alıkonulduğunu belirten İHD, “Alıkonulanlardan Sedat Vardar ve Ferdi Polat’ın akıbeti konusundaki belirsizlik ise sürmüş, Ferdi Polat’ın alıkonduktan hemen sonra yaşamını yitirdiği yetkililer tarafından aradan geçen 2 yıl sonra ailesine bildirilmiştir. Sedat Vardar’ın akıbeti ise hala belli değildir” dedi.

‘CUHURBAŞKANIYLA GÖRÜŞME TALEPLERİMİZE OLUMLU VEYA OLUMSUZ CEVAP VERİLMEDİ’

Alıkonulan kişilerin aileleri ve yakınları ile İHD Genel Merkezi’nin geride kalan süreçte çok sayıda açıklama yaptığı, TBMM nezdinde siyasi partilerin grup başkan vekillikleri ve çeşitli devlet görevlileri ile görüşmeler gerçekleştirildiği ifade edilen açıklamada, “Ayrıca, aileler bizzat bakanlar, başbakan ve cumhurbaşkanı ile görüşerek sorunun çözümünü dile getirmişlerdir. İHD ve diğer insan hakları örgütleri ile birlikte Cumhurbaşkanı, Başbakan ve İçişleri Bakanı ile görüşme taleplerimize olumlu veya olumsuz cevap verilmemiştir” denildi.

‘SİYASİ İKTİDARIN DUYARSIZLIĞI NEDENİYLE GİRİŞİM BAŞARISIZ OLDU’

Alıkonulan asker ve polislerden Vedat Kaya, Sedat Yabalak, Hüseyin Sarı, Semih Özbay, Müslim Altuntaş ve Adil Kavaklı’nın sesli ve görüntülü mesajları ilk olarak 4 Ocak 2016 günü yayınlandığı, İHD’nin çağrısı üzerine ikinci kez sesli ve görüntülü mesajın ise 8 Temmuz 2016 günü yayınlandığı belirtilen açıklamada, “Ancak, bu sefer sadece Süleyman Sungur, Müslim Altuntaş ve Adil Kavaklı’nın mesajları verilmiştir” denildi ve süreçte yaşananlar şu şekilde sıralandı:

-23 Aralık 2016 günü TBMM’de grubu bulunan siyasi parti temsilcileri ile İHD ve aileler görüşmeler gerçekleştirmiştir. Bu görüşmelerde İHD, inisiyatif alarak bu kişileri teslim alabileceğini belirtmiştir. Bu görüşmelerde sadece HDP ile görüşme basın önünde gerçekleşmiştir. Siyasi iktidarın duyarsızlığı nedeni ile bu girişim başarısız olmuştur.
-22 Haziran 2017 tarihinde alıkonulan asker ve polis aileleri ile birlikte İHD Diyarbakır Şubesi’nde ortak açıklama ve çağrı yapılmıştır.
-29 Eylül 2017 tarihinde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeye İHD heyeti ile birlikte aileler de katılmıştır.
-2 Ekim 2017 tarihinde CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, aileler ve İHD Genel Başkanı TBMM’de bu konuda açıklama ve çağrı yapmıştır.
-7 Haziran 2018 günü alıkonulan 8 asker ve polisin görüntülü mesajları yayınlanmıştır.
-14 Haziran 2018 günü İHD Diyarbakır Şubesi’nde aileler ile birlikte İHD Genel Başkanı bir kez daha serbest bırakılmaları için çağrı yapmıştır. Seçim sürecinde siyasi partilerin bu soruna duyarsız kalmaları nedeni ile bu sefer de girişimler başarılı olamamıştır.
-Alıkonan asker ve polislerden çoğunun (9 kişi) yazdıkları mektuplar Nisan 2019 tarihinde derneğimize ulaştırılmış, bu mektuplar ailelerine ulaştırılmış, aileler ile birlikte 29 Mayıs 2019 günü İHD Genel merkezinde yeniden serbest bırakılmaları için çağrı yapılmıştır.
-Ailelerden bazıları daha sonra 2020 yılından itibaren Diyarbakır’da HDP İl Binası önünde oturma eylemlerine katılmış ve evlatlarının serbest bırakılması için açıklamalar yapmışlardır.

Son çağrıların ardından bazı girişimlerin gerçekleştirildiğini belirten İHD, “Ancak bu girişimler sert güvenlik politikaları (Terör örgütü muhatap alınmaz gibi) ve devam eden kesintisiz askeri operasyonlar nedeni ile istenen amaca ulaşamamış, bu konudaki tüm girişimlerimiz başarısız olmuştur” dedi ve şunları ifade etti:

KİMLİK TESPİT ÇALIŞMASI DEVAM EDİYOR: Tüm bu süreçte iktidar yanlısı medyanın duyarsızlığının devam ettiğini ve güçlü bir kamuoyu oluşturmada önümüzde engel teşkil ettiğini özellikle belirtmek isteriz. Malatya Valiliği’nin 14 Şubat günü yaptığı açıklama ve akabinde yapılan kimlik tespitlerine göre yukarıda isimleri belirtilen alıkonan asker ve polislerden 10 kişi ile sivil iki kişinin kimlik tespitleri yapılmış, bir kişinin ise kimlik tespit çalışmasının devam ettiği yönündedir.

'SAVAŞ SUÇU NİTELİĞİ TAŞIR'

DEVLETLERİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR: Silahlı çatışmanın tarafları çatışmanın tarafı olmayanlara (hors de combat) yönelik herhangi bir saldırı gerçekleştiremez. Söz konusu olayda hayatını kaybeden 13 kişinin çatışmaya taraf olmadığı açıktır. Bu tür eylemler sadece insancıl hukuku ihlal etmez aynı zamanda savaş suçu niteliği taşırlar. Bu nedenle, doğrudan çatışma dışı kişilerin hedef alınıp alınmadığı bu gibi vakalarda kritik önem taşımaktadır. Öte yandan sadece devletleri bağlayan insan hakları hukuku da devletlere yapacakları operasyonlarda bazı sorumluluklar yükler. İnsan hakları hukuku uyarınca devletlerin çatışmanın tarafı olmayan kişileri tehlikeye düşürecek operasyonlardan kaçınması, bu kişilerin yaşam hakkının güvence altına alınması için gerekli önlemleri alması yükümlülüğü vardır.

ETKİLİ SORUŞTURMA YÜRÜTÜLMELİ: Bu hususlar, etkili bir soruşturma yürütülmeksizin açığa çıkarılamaz. Her iki hukuk alanı da ihlal gerçekleştikten sonra sorumluların ortaya çıkarılması için tarafsız ve bağımsız organlar eliyle, soruşturmayı sekteye uğratmadığı sürece başta mağdur yakınları olmak üzere kamuoyunun hakikati bilme hakkına saygı gösterilerek etkili bir soruşturma yürütülmesini gerektirmektedir. İHD bu yükümlülüğün sadece ölen kişilerin yakınlarına karşı bir sorumluluk olmadığını aynı zamanda benzer hak ihlallerinin tekrar etmemesi için de zorunlu bir yol olduğunu hatırlatmayı zorunlu görmektedir.

ALIKONAN KİŞİLER SERBEST BIRAKILMALI: PKK, insancıl hukuk kuralları gereği alıkoyduğu kişilerin hayatından sorumludur. Bu olaydaki sorumluluğu açıktır. Halen elinde alıkoyduğu kişiler var ise bu kişileri bir an önce serbest bırakmaya davet ediyoruz.

HÜKÜMETE ÇAĞRI: Devlet/Hükümet yetkililerine sesleniyoruz. Genelkurmayın alıkonan kişilerin bulunduğu yere oldukça riskli askeri operasyon yapmasının muhtemel sonuçlarından da sorumlu tutulacağı açıktır. Hükümetin bu konuda adım atarak idari soruşturma konusu yapması gerekmektedir. Yaşamını yitiren alıkonan kişiler ile ilgili etkili soruşturma için yetkili Başsavcılığın çalışmalarının kolaylaştırılması gerekmektedir. Askeri operasyon ile ilgili eldeki tüm bilgi ve belgelerin yetkili Başsavcılık ile paylaşılması gerekmektedir. Adli tıp kurumunun yapacağı otopsi ve benzeri çalışmalarda yaşamını yitirenlerin ölüm sebebini ve ölüm anını uluslararası standartlara uygun olarak ve denetime açık bir şekilde yapması gerekir. Adaletin yerini bulması açısından tüm gerçekliğin açığı çıkmasının zorunlu olduğunu, bu tip ağır yaşam hakkı ihlallerinde yukarıda belirttiğimiz gibi tarafsız ve bağımsız organlar eliyle soruşturma yürütülmesinin gerekli olduğunu belirtmek isteriz.

KOMİSYON KURULMALI: Olayın önemi dikkate alınarak, TBMM’nin bu olayı araştırma komisyonu kurarak araştırması ve olayı açıklığa kavuşturması gerekmektedir. Tüm bu olup biten ağır yaşam hakkı ihlallerinin devam eden silahlı çatışmanın sonuçları olduğu ve Kürt sorununun demokratik çözümü olmadığı sürece maalesef devam edeceği unutulmamalıdır. Bizler barış savunucuları olarak savaşa karşı barışı savunmaya devam edeceğiz.