Bütçeden üniversitelere ayrılan pay yüzde 42 azaldı

2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nden üniversitelere ayrılan yatırım payı bir önceki yıla oranla yüzde 42 azaldı. 2002 yılında devlet üniversitelerinde 1 profesöre 120 öğrenci düşerken, 2018 yılında bu sayı 157’ye çıktı. 2013-2014 döneminde doktora öğrencilerinin lisans öğrencilerine oranı yüzde 5’e yaklaşmıştı, ancak bu oran 2017-2018 döneminde yüzde 4,3’e geriledi.

CHP’nin hazırladığı “Üniversitelerde Yaprak Dökümü ve Akademik Yıkım” isimli rapora göre 2002 yılında İran atıf yapılabilir yayın sayısında Türkiye’nin 12 sıra gerisindeyken, şimdi 4 sıra öne geçti.

CHP raporunda uluslararası araştırmalara da yer verildi. Dünya Ekonomi Forumu (WEF) Rekabet Raporu’na  göre 2017- 2018 yükseköğretim sistemi kalitesi endeksinde, Türkiye 137 ülke arasında 101’inci sırada yer alabildi. Ayrıca Türkiye üniversite-sanayi arasındaki AR-GE ortaklığı konusunda 66’ıncı sırada ve Pakistan, Ürdün ve Gana gibi ülkelerin gerisinde.

Higher Education University Ranking’in 2019 listesinde de ilk 350’ye Türkiye’den hiçbir üniversite giremedi. İlk 500’de ise hiçbir devlet üniversitesi yer alamadı. 2015 yılında aynı listede Orta Doğu Teknik Üniversitesi 85’inci, Boğaziçi Üniversitesi 139’uncu sırada yer almıştı. İstanbul Teknik, Sabancı, Bilkent ve Koç Üniversiteleri ise ilk 350 arasına girmişti.

SAHTE TEZDE ÜÇÜNCÜ ÜLKE

Türkiye’deki bilim insanları yaptıkları yayın başına uluslararası düzeyde 15 atıf alırken, 2017 yılında bu sayı 0,4’e kadar düştü. 2016-2017 yılları arasında yapılan Türkiye menşeli yabancı yayınlarda bütün alanlar için ortalama yüzde 28 azalma görüldü. En büyük düşüş yüzde 44’le sosyal bilimler, ardından da yüzde 36’yla tıp yayınlarında yaşandı. Türkiye, Hindistan ve Nijerya’nın ardından şaibeli, sahte ve para karşılığı en çok tez ve makale yayınlanan 3’üncü ülke konumuna geldi.

AB KESİNTİ YAPTI

Raporda Yükseköğretim Kurulu bütçesinin milli gelire oranını da hesaplandı. Bu oranın 2016 yılında yüzde 1,09, 2017 yılında yüzde 0,84, 2018 yılında ise yüzde 0,81 olduğu belirtildi. 2019 yılında genel bütçeden üniversitelere yatırım için ayrılan pay, bir önceki yıla göre yüzde 42 oranında azaldı. Avrupa Birliği bütçesinden Türkiye’ye ayrılan payda ise ‘otoriterleşme’ gerekçesiyle 147 Milyon euro kesinti yapıldı.

‘TÜBİTAK’TA SİYASİ KADROLAR’

Akademik araştırmalara dönük olarak geniş kaynakları ve fonları yöneten TÜBİTAK’ın ‘siyasi atamalar ve tasfiyelerle çökertildiği’ belirtilen raporda, “Siyasi ilişkileri vesilesiyle TÜBİTAK’a atanan yöneticiler arasında AKP’li eski vekiller, AKP yöneticilerinin akrabaları, hatta hayvanat bahçesi müdürü dahi bulunmaktadır. TÜBİTAK’ın fon ayırmaya değer görmediği projeler, NASA, Harvard gibi uluslararası saygınlıkları en yüksek düzeydeki kurumlar tarafından desteklenmekte ve ödüllendirilmektedir” ifadelerine yer verildi.

‘SEYAHAT ÖZGÜ RLÜKLERİ KISITLANIYOR’

Raporda, kurumlarından  ihraç edilen Barış İçin Akademisyenler Bildirici imzacılarına  ayrı bir yer ayrıldı. İhraç edilen akademisyenlerin pasaportlarına en konulması ‘seyahat özgürlüklerinin kısıtlanması’ olarak değerlendirildi. İhraçlar sonrası üniversitelerde hoca sıkıntısı yaşandığına dikkat çekilen raporda, “Haksız bir biçimde ihraç edilen akademisyenlerin eksikliği aynı niteliğe sahip kadrolarla doldurulamamıştır” denildi.