Avrupa Konseyi: 24 Haziran seçimi eşit şartlarda yapılmadı

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) 24 Haziran seçimleriyle ilgili gözlem raporu yayınladı. Raporda, seçim bürolarının çoğunda sorun yaşanmadığı, ancak seçim kampanyalarının adil ve eşit şartlarda yapılmadığı söylendi.

TBMM’nin daveti üzerine 24 Haziran seçimlerini gözlemlemek için gelen AKPM, 28 üyesiyle İstanbul, Ankara, İzmir, Erzurum ve Diyarbakır’daki seçim bürolarını gözlemleyip bir rapor hazırladı. AKPM’nin heyet başkanı Ukraynalı parlamenter Olena Sotnyk’in imzaladığı ve çarşamba günü Strasbourg’da yayımlanan raporda, seçim sonuçlarının Türk vatandaşlarının demokrasiye bağlılığını gösterdiği, ancak seçmenlerin tarafsız ve engel olmaksızın haber alabilmelerini sağlayan bir seçim kampanyası gerçekleşmediği vurgulandı. Seçimlerin OHAL uygulaması altında gerçekleştiğine işaret edilen raporda, bu uygulama altında seçim düzenlenebileceği, ancak OHAL’in Türkiye’deki uygulanışının ‘demokratik tartışma ve çoğulcu düşüncelerin ifadesi için gerekli alanı daralttığı’ görüşüne yer verildi.

‘DEVLET İLE PARTİ ARASINDA AYRIM YAPILAMADI’

Rapora göre, seçmenlerin 24 Haziran’da değişik ve karşıt görüşleri savunan aday ve partiler arasında seçim hakkına sahip olmasına karşılık adaylar, kaynak ve medyada görünürlük açısından eşit şartlarda kampanya yürütemedi ve görüşlerini yayamadı. Raporda, “AKPM heyeti, iktidar partisinin seçim kampanyası sırasında kamu olanaklarını usulsüz biçimde kullandığı konusunda bilgilendirilmiştir, bu durum devlet ile parti arasında ayrım yapılmasına ve uluslararası iyi uygulamalara aykırıdır” ifadelerine yer verildi.

Seçim kanununda seçimlerin hemen öncesinde yapılan değişikliği ‘tartışmalı’ bulan AKPM gözlemcileri, AKPM’nin başvurusu üzerine seçim kanunu konusunda Venedik Komisyonu’nun bir görüş hazırlamakta olduğunu hatırlatıp, Türk hükümetinden bu görüşte yer alacak tavsiyeleri dikkate almasını istedi.

‘MEDYA TARAFSIZ DEĞİLDİ’

Seçim kampanyalarının yürütüldüğü kritik süreçte medyanın işlevine de dikkat çekilen raporda, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ı tarafından gerçekleştirilen araştırma sonucu, ‘Cumhurbaşkanı ve iktidar partisinin medyada daha sık ve daha avantajlı yer aldığı’ tespit edildi. Ayrıca başta kamuya ait basın kuruluşları olmak üzere medyanın ‘adaylar hakkında seçmenlere tarafsız haber sunmadığı’ görüşü dile getirildi ve medyanın seçim kampanyalarını yansıtışı konusunda ‘hiçbir kontrol’ olmadığı notu düşüldü. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararlarının yargı denetimine açık olmamasının da eleştirildiği raporda, bu durumun ‘seçim sisteminin hukuksal bütünlüğünü zedelediği’ yorumunda bulunuldu.

MIOE araştırması görsel medyadan TRT1, Show TV, Fox TV, CNN Türk ve A Haber kanalları ile yazılı basından Hürriyet, Sabah, Sözcü, Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri takip edilerek yapıldı.

‘KAMPANYALARIN FİNANSMANI DÜZENLENMELİ’

Raporda, Ankara’nın geçtiğimiz yıllarda seçim hakkında yapılan tavisyeleri dikkate almadığı ancak Türkiye’de siyasi partiler ve seçim kampanyalarının finansmanının Avrupa Konseyi Yolsuzlukla Mücadele Birimi (GRECO) tavsiyeleri ışığında yeniden düzenlenmesi gerektiği belirtildi.  Raporun seçim gününe ilişkin bölümünde, ziyaret edilen 124 bürodan 17’sinde oyların sayımı sırasında sorun gözlemlendiği, resmi heyette bulunan AKPM üyelerinin bazı seçim bürolarına girişlerine mani olunmaya çalışıldığı veya oy sayımı sırasında ‘engellenmeye çalışıldıkları’ not edildi.

Rapor, AKPM’nin 8 Ekim’de Strasbourg’da düzenlenecek genel kurul toplantılarında tartışılacak. Toplantılara AKPM üyesi 18 Türk parlamenter katılacak. Türk heyeti 9 AK Parti, 4 CHP, 2 HDP, 2 MHP ve 1 İYİ Partili üyeden oluşuyor. (DW Türkçe/ Kayhan Karaca)