10 soruda korona virüsü

1- KORONA VİRÜSÜ NEDİR?

Korona virüsü üst solunum yollarında enfeksiyona yol açabilen bir virüstür. Korona virüsleri, farklı tipleri olan geniş bir gruptur. Son olarak da, şu anda dünya üzerinde hızla yayılmakta olan 2019 n-CoV (2019 Novel Coronavirus, 2019 Yeni Coronavirüsü) ortaya çıkmıştır. 

Elektron mikroskobu altında bakıldığında kraliyet tacı şeklinde bir görüntü verdiği için, virüse Latince kraliyet tacı anlamına gelen 'Corona' ismi verilmiştir. Yeni korona virüsü, hayvanları hasta eden bir virüsün mutasyona uğrayarak insanları hasta eden bir hâle gelmesiyle ortaya çıkan bir virüstür. Yeni korona virüsü hastalığının kısa ismi Covid-19'dur.

2 - NASIL BULAŞIR?

Virüs solunum yoluyla bulaşır. Doğrudan öksüren bir kişinin ağzından çıkan damlacıkların solunmasıyla veya bu damlacıkların bulaştığı bir yüzeye elle temas edilmesi ve elin ağıza, buruna ve göze sürülmesiyle korona virüsü bulaşabilir. Mikrop, öksürmek veya tıksırmakla havada belli sürede asılı kalabilir. Virüs, tabii ki öpüşmek ve en yaygın olarak eller ile de bulaşır.

Normalde hastalığı alan bir kişi, hasta olduğunun farkına varmadan ve belirtiler ortaya çıkmadan virüsü yaymaya başlayabilir. “İnkübasyon dönemi” denilen “kuluçka” döneminin 2-14 gün olduğu düşünülüyor. Ağız burun yoluyla bulaşan virüs, alt solunum yollarına ve daha sonra tüm vücuda yayılabilmektedir. Ölümlerin büyük çoğunluğu alt solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olmaktadır.

3 - İLK NE ZAMAN, NEREDE ORTAYA ÇIKTI?

31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü'ne sebebi tespit edilemeyen bir zatürree vakasının bildirilmesi ile salgın dünya gündemine geldi. O günü izleyen 4 gün içinde 44 vakanın daha görüldü. Dünyaca saygın bilimsel dergi Lancet’te yayınlanan bir makalede hastaların önemli bir kısmının Çin’in Wuhan şehrindeki deniz ürünleri toptan pazarına temas hikayesinin olduğu ifade edildi.

Bu pazar aynı zamanda yabani hayvanların da canlı olarak satıldığı bir pazar. Hasta kişilerin temas hikayesi alındığında ise pazara ilk temasın 10 Aralık 2019’ta olduğu tespit edildi. 1 Ocak 2020'de pazar kapatıldı. Şu ana kadar salgının başlangıç noktası tam olarak tespit edilmemiş olmakla birlikte resmi kurumlar ilk başlangıç noktasının Wuhan şehri olduğu konusunda hemfikir.

4 - BELİRTİLERİ NELERDİR?

İştahsızlık ve kilo kaybı - Ateş Halsizlik ve durgunluk - Karın bölgesinin şişmesi - Görme sorunları, gözün sulanması ve gözde renk değişimi - Solunum sorunları ve nezle - Denge sorunları

5- GRİPLE ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Korona virüsü ile grip belirtileri birbirine çok benziyor. Covid-19'da gripten farklı olarak şiddetli solunum güçlüğü görülüyor. En ayırt edici farklardan biri de korona virüsü vakalarında ishal görülmesi. Ayrıca korona virüsünde öksürük bütün hastalarda görülürken, gripte bazı hastalarda görülüyor. Koronada hapşırma olmazken, gripte genellikle oluyor.

6 - KİMLER RİSK ALTINDA?

Bağışıklık sistemi zayıf olan toplumsal gruplar hayati risk altında. Bağışıklık sistemi zayıf olan riskli grupların başında yaşlılar, çocuklar ve hamileler yer alıyor. Ayrıca astım, KOAH, böbrek yetmezliği vb. kronik hastalıkları olanlar da risk grubunda. Korona virüsü salgınında ilk bulgulara göre 25 yaş ve üzerindeki kişilerde hastalık daha fazla. 

Bilinen en küçük yaştaki hasta ise 2 yaşında Çinli bir kız çocuğu. Ölüm vakalarının çoğunda (5 kişiden 4’ünde) eşlik eden kronik hastalıkların (hipertansiyon, diyabet vb.) olduğu da belirtiliyor. Sağlık çalışanları yüksek risk altında.

7 - NASIL KORUNABİLİRİZ?

Ellerin sık sık yıkanması, öksürük ve hapşırık durumunda mendil kullanılması, yabancı yüzeylerle temas sonrası ellerin hiçbir şekilde yüze, burna, ağza ve gözlere temas ettirilmemesi gerekiyor. Hasta kişilerden ve kapalı mekanlardan mümkün olduğunca uzak durulmalı. Vücudun bağışıklık sisteminin üst düzeyde tutulması için dengeli beslenme ve sağlıklı yaşam tarzı önemli. Düzenli uyku, stresten uzak durmak, egzersiz yapmak, hijyen kurallarına uymak, sigara ve alkolden uzak durmak da bu açıdan önemli.

8 - KORONA VİRÜSÜNDEN ŞÜPHELENEN NE YAPMALI?

Korona virüsü varlığından şüpheleniliyorsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bu sağlık kuruluşuna ulaşma yolunda ise hasta kişi mutlaka ağız ve burnunu bir maskeyle kapatmalıdır.

9 - TEDAVİSİ VAR MI?

Özel bir tedavi yöntemi yoktur. Uzman hekimler teşhis sonrası ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar ile belirtileri hafifletmek için tedavi uygulayabilirler. Yaşam alanlarındaki oda neminin dengelenmesi ve ılık duş ile boğaz ağrısı ve/veya öksürüğün hafiflemesine destek sağlanabilir. Ayrıca bol sıvı tüketmek, dinlenmek ve uyku tedavi için faydalı olacaktır. Hastanın klinik durumu uygulanacak tedaviyi belirlemektedir. Hastanın genel durumuna göre gerekli destekleyici tedavi uygulanmaktadır. Antibiyotikler virüslerin neden olduğu enfeksiyonları önlemek veya tedavi etmek amacıyla kullanılmaz.

10 - VAKA SAYISI KAÇ?

Türkiye'de iki vaka tespit edildiği açıklandı. Dünyada korona virüsü vaka sayısı ise dünya genelinde 13 Mart itibarıyla 135 bin 835, ölüm sayısı 4 bin 990, taburcu edilen kişi sayısı 70 bin 427.