Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi(IKBY)’nde 21 Eylül’de yapılan seçimlerden hiçbir partinin tek başına hükümeti kuracak kadar sandalye elde edememesiyle sıkı pazarlıklar yapılıyor. Son seçimlere göre 111 sandalyeli mecliste Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 38, Goran Hareketi 24, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 17, Yekgurtiye İslami 9, Komala İslami 6 sandalye kazandı. Hükümetin kurulması için partilerin en az 56 sandalyeye sahip olması gerekiyor. Seçim sonuçlarına göre ortaya çıkan sandalye dağılımından dolayı IKBY’de görüşmeler devam ederken çevre ülkelerin de el altından kurulacak hükümet konusunda etkili olmaya çalıştıkları bildiriliyor. Partiler uzunca bir süredir gizli bir diplomasi sürdürürken bu hafta içinde hükümet kurma çalışmalarının başlayacağı bildiriliyor. Bu anlamda hükümeti kurma görevinin KDP’ye mi verileceği yoksa Goran ve KYB’nin oluşturması ihtimal dahilinde olan koalisyona mı verileceği merak ediliyor.

Seçim sonuçları üzerinden yapılan analizlere göre her ne kadar KDP birinci çıksa da asıl birincinin Goran Hareketi olduğu yönünde genel bir eğilim var. Bununla birlikte KYB, Celal Talabani’nin geçen aralık ayından beri aktif siyasetten uzak olmasının da etkisiyle bu seçimlerde büyük oranda o kaybetti. Bununla birlikte KYB’ye son zamanlarda Komel tarafından yapılan bir eleştiri de KYB yetkililerinin seçim ve hükümet kurma sürecinde Celal Talabani’nin ölmesine rağmen onun siyasi çıkarlara alet edildiği yönünde. Şu an itibariyle KYB, eski ortağı KDP ile bir ittifak veya Goran Hareketi ile birleşme arasında bir kafa karışıklığı yaşıyor. KDP, eski bir müttefiki olarak gördüğü ve zayıflamış durumdaki bir KYB ile kurulacak hükümete sıcak bakıyor. KYB ise daha önce Bahram Salih’in de dile getirdiği şekliyle KDP’nin eklentisi olmak istemiyor. Ki bu durumdan dolayı KYB, son birkaç yıl içinde eriyip adeta KDP’nin bir uzantısı gibi davranarak seçmenlerinin güvenini iyice yitirdi. KYB’nin bu riski göze alamadığı, KYB’den Adil Murad’ın “KYB tek başına KDP ile hükümet kurmak istemiyor” sözünden de anlaşılıyor. KYB’nin kendi içinde derinleşen çelişkilerinden yararlanmaya çalışan KDP de eskiden olduğu gibi kurulacak hükümette kendilerine bakanlık verilmesi şartının öne sürülmesini kabul etmeyeceklerini Neçirvan Barzani aracılığıyla açıkladı. Tabii KYB Politbüro üyesi Arez Abdullah da yaptığı açıklamada eski şartlar dahilinde KDP ile ittifak kurmayacaklarını, yeni hükümette tüm partilerin yer alması gerektiğini bildirerek aslında KYB’nin KDP için kolay lokma olmasına fırsat verilmeyeceğini dile getirdi.

Bununla birlikte Goran Hareketi de KYB’nin zayıflığından yararlanarak KBY’i kendi eklentisi olmaya zorlamaktadır. Her ne kadar açıklanan bir şey olmasa da Goran, sabrederek KYB’yi kendine çekmeye çalışırken aynı zamanda KDP’nin kontrolüne girmeme konusunda titiz davranıyor. Bununla birlikte birçok çevre tarafından KDP ile hükümet kurmaya sıcak bakmadığı dile getirilen Goran’ın KYB, Yekgirtu ve Komel’i yanına alıp hükümet kurabileceği de dile getiriliyor. KYB politbüro üyesi Mele Bextiyar da Goran’ın kendilerine birlikte hükümet kurmayı teklif ettiğini ve bunun karşılığında başbakanlığı da kendilerine teklif ettiğini de açıklamıştı. Daha önce de Goran sözcüsü Mihemed Heme Tofik’in KYB’ye “KDP ve Barzani’den vazgeçin” çağrısında bulunduğu basına yansımıştı. Tabii bu iddialar Goran kaynakları tarafından reddedilip açıklamaların Goran’ı bağlamadığı dile getirilmişti. IKB’deki partilerin tamamı her ne kadar “Kürdistanî” olmaya önem verse de şu süreçte KDP, kendi etki alanını daraltacak ve aşiret yapısına büyük darbe indireceği korkusuyla Goran’a güvenmiyor. Çünkü aşiret ve feodal herhangi bir yapıyla bağı olmayan Goran, IKB için en önemli değişim faktörü olarak görülüyor. Son tahlilde eli güçlü olan Goran, her ne kadar KDP’nin kendileriyle hükümet ortağı olacakların herhangi bir bakanlık şartı öne sürmelerinin kabul edilmeyeceğini söylese de Goran Milletvekillerinden Lokman Süleyman Goran’ın ya başkanlık ya da başbakanlıktan daha azına razı olmayacaklarını dile getiriyor. Bu anlamda Goran’ın KDP karşısında sahip olduğu alternatiflerden dolayı çıtayı yüksek tutmaya çalışacağı görülmektedir.

IKBY’deki partilerin kendi içindeki çelişkileri ve stratejik adımlarının yanında Bağdat, Tahran ve Ankara’nın da kurulacak hükümette etkili olmaya çalıştıkları görülüyor. Özellikle Ankara, Mesut Barzani aracılığıyla yaptığı ekonomik işbirliği hem de KDP üzerinden Rojava ve Türkiye’deki Kürtler üzerinde bir kontrol kurmak istediği için KDP’nin her koşulda başta olmasını istiyor. Bunun için de IKBY basınına yansıdığı kadarıyla YNK Basın-Yayın Bürosu üyesi Enwer Husen İran’ın KYB ve Goran’ı uzlaştırmaya çalıştığı ve ilerde bu yönde bir üçlü toplantının yapılacağını açıklarken aynı şekilde Ankara’nın da KDP ve Müslüman Kardeşlerin Irak kolu olan Yekgirtu İslam’ı bir araya getirmeye çalıştığını açıklamıştı. Ki İranlı yetkililerin IKB’ye gelip Goran ve KYB’yi İran’a davet ettiği, KYB’den Bahram Salih’in İran’a gideceği ama Goran’ın bu daveti kabul edip etmeyeceğinin belli olmadığı belirtiliyor. Bu gelişmelerin yanında Bağdat’ın Barzani ile son aylarda geliştirdiği ilişkiden dolayı KDP’den razı olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle Irak Başbakanı Maliki’nin üçüncü defa başbakan olmasının yolunu açacak yasanın değiştirilmesinde KDP’ye duyduğu ihtiyaç da bu sonucu doğurmaktadır. Sonuç itibariyle özellikle İran’ın IKBY üzerinden bölgede etkin olmak için aktif olacağını söyleyebiliriz.