Bu konuda sizde Hakkâri ili için yapılması gerekenleri yorumlarınızla katkıda bulunabilirsiniz. Yani yazdıklarımın dışında, sizce de yapılması gereken şeyler varsa lütfen yorumlarınızla katkıda bulununuz.

EĞİTİM

—Hakkâri ili ÖYS sınavlarında Türkiye sonuncusu,
—Öğretmen yetersizliği,
—Okul ve derslik yetersizliği,
—Halen okula gitmeyen veya gidemeyen çocukların tespiti,
—Kızların okuma sorunu,
—Kız ve erkek öğrenci yurtları sorunu,
—Öğrencilerin taşıma sorunu,
—Yüksekova’da lise sorunu,
--- Yılan hikâyesine dönen eğitim fakültesi de henüz gerçekleşmedi. Hükümetin son olarak üniversite kurulması için karar alınan iller arasında Hakkâri’nin ismi yok. Bu konudaki çalışmalar devam etmelidir. Yüksekova, Şemdinli ve Çukurca ilçelerinde yüksekokullar kurulmalıdır. Yüksekova’da Üniversite kurulması için bedava arsa veren vatandaşlarımızın bu teklifleri değerlendirilmelidir.

SAĞLIK

—Uzman doktor yetersizliği
—Yıllardır kapalı sağlık ocakları,
—Devlet hastanelerinin yetersizliği
—Hastanelerin araç-gereç sıkıntıları giderilmelidir

SINIR TİCARETİ

Yıllardır Hakkâri’de sınır ticareti “sinir” ticaretine döndü. Oysa ilimiz coğrafi konumu itibari ile iki ülkeye sınırdır. Bu avantaj istihdama dönüşebilir.

Başbakanımız Hakkari’deki seçim gezisinde ki seçim vaadi olan “Silah ve uyuşturucu hariç her şeyin sınır ticaretine dahil edileceğini ve yıllardır kapanan sınır ticaretlerinin açılacağını…” Bu sözün bir an önce gerçekleşmesi gerekir.

TARIM VE HAYVANCILIĞIN GELİŞTİRİLMESİ

Bölgemizde meydana gelen olaylardan önce resmi ramlara göre 2,5 milyon civarında canlı hayvan olduğu söyleniyor. Bu sayının son yıllarda 500 bin rakamının altına düştüğü söyleniyor. Hakkâri ilinin bir flora haritası çıkarılmalıdır. Hakkâri’de yetişen bitkilerin çeşitliliği korunmalı ve sağlıklı bir tespiti yapılmalıdır. Tarım İl Müdürlüğü verilerine göre; Toplam tarım alanımız 30 bin hektar, meralarımız 370 bin hektardır.

Yem Bitkileri: Yem bitkileri konusunda sırf ot değil de, yonca, korunga, fiğ vb. yem bitkileri konunda tarım sektöründeki çiftçilere eğitim ve kredi desteleri sürmelidir.

Seracılık: Zap Vadisi, Şemdinli, Derecik Beldesi, Yüksekova-Esendere Beldesi mikro klima özelliği taşıyan bazı bölgelerimiz vardır. Birer iklim adacığı olan buralarda seracılık yapılarak Hakkâri ilinin sebze ihtiyacı karşılanabilir. Çok taze, organik tarıma yönelik örtü altı seracılığı yapılarak istihdama katkı sunulur.

Ters Lale Yetiştiriciliği: Hakkâri’nin Şemdinli ilçesi ve Yüksekova’nın Şemdinli sınırı bu ters lalenin anavatanı sayılır. Şemdinli Lalesi olarak resmi isim alan bu bitkinin soğanı yıllarca Hakkâri doğasından sökülerek ülke içine ve yurt dışına kaçırıldı. Doğadan sökümü yasak olan bu bitki özellikle Van, Adıyaman gibi ilere götürülüp doğadan yetiştirilmesi sağlandı. Bu konuda halen devam eden kaçak sökümler ve karanlık oyunlar oynandığı iddia ediliyor. Özellikle dernek ve diğer isimler altında adeta “Korunması” değil de “Kurutulmaya” çalışıldığı iddia edilmektedir. Bu bitkinin Valilik, kaymakamlıklar, Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri vasıtasıyla, yetiştiği bölgelerdeki çiftçiler tarafından istihdama yönelik desteklenebilir. Bunların yetiştirdiği bu bitkilere pazar bulunması sağlanabilir.

Şemdinli Tütünü: Şemdinli ilçesinin meşhur tütünü korunmalı ve bu ürünün yeniden istihdama yönelik sağlıklı bir araştırması yapılmalıdır.

Meyvecilik: Hakkâri’ de kendine özgü meyve yetişmektedir. Çok iyi elma, armut, ceviz, kiraz, kaysı gibi meyvelerin yetişmesi için çok uygun koşullar arz eden bölgelerimiz mevcuttur.

Yaylacılık: Yaylaların tarım ve hayvancılığa açılması gerekiyor. Hakkâri insanın tarih boyu geçim kaynağı durumundaki yaylalar Hakkâri ekonomisinin can damarıdır. İlimizin kalkınması hayvan ve hayvancılık sanayisi ile ivme kazanır. Bu nedenle yaylalar hayvancılığa açılmalı, bunun içinde yayla yolları yapılmalıdır.

Arıcılık: Oldukça zengin bir bitki varlığına (flora) sahip olan ilimizin aracılık açısından önemli bir yeri vardır. Özellikle Şemdinli balının ününü duymayan kalmadı. Bu nedenle arıcılığı geliştirmek açısından kurulan kooperatifler desteklenmeli ve bunların paketleme ve markalaşmaları bir an önce sağlanmalı özellikle pazar bulmaları konusunda da destek verilmelidir.

Balıkçılık: Kültür alabalıkçılığı yaygınlaştırılmalıdır. Doğal su kaynaklarımızın fazlalığı bu sektörü cazip hale getiriyor. Bu gün ilimiz genelinde bir elin parmakları kadar alabalık yetiştirme tesisi var. Ancak iç piyasaya bile yetmiyor.

İnekçilik: Özellikle kültür ırklarının ıslahı, suni tohumlama konusunda ciddi çalışmalar yapılmalıdır. Ayrıca modern besicilik konusunda hayvancılık yapmak isteyenler tespit edilip, desteklenmelidir.

DOĞAL SU KAYNAKLARI

İlimizde bulunan doğal su kaynakları değerlendirilmelidir. Bu suların etüd çalışması yapılmalı. Özel ya da Valilik marifetiyle şişeleme sanayisi kurulmalıdır. Buradan üretilen sular iç piyasaya ve Ortadoğu ülkelerine ihraç edilebilir.

MERMER OCAKLARI

İlimizde zengin bir mermer potansiyeli var. Bu mermerlerin bulunduğu bölgeler birilerinin adına tapulanmış durumda. Bu ocakları üretime açan kimse yok. Bu istihdam alanı değerlendirilirse ilimiz sanayisi açısından faydalı olacağı inancındayım.

YAYLA TURİZMİ VE KIŞ SPORLARI

İlimizde kış mevsiminin uzun sürmesi nedeniyle kayak ve kış sporlarına uygun bir potansiyele sahiptir. Hakkâri Valiliği ve Yüksekova Kaymakamlığı tarafından ufak çapta yapılan tesisler büyütülebilir ve çeşitlendirilebilir. Özellikle Cilo Dağları, Golan Yaylası, Berçelan Yaylası, Sat Dağları ve Yüksekova Karadağ kış sporlarına hazırlanarak tanıtımıyla yurt içi ve yurt dışı turizme kazandırılmalıdır. Hakkâri genelinde bulunan onlarca yayla doğa ve yayla turizmine açılmalı bu yaylaların yolları bir an evvel yapılmalıdır.

KİLİMCİLİK

İlimizin uluslar arası bir istihdam projesi de kilimciliktir. Hakkâri ilinin dünyaca ünlü kilimleri için sağlıklı pazar bulunursa istihdam için çok uygun bir geçim kaynağı olan kilimciliğe rağbet artar. Bu alanda öncü olan Hisaş eski üretim pozisyonuna getirilmeli hatta tüm ilçelerde şubeleri açılmalıdır. Bunun yanında yeni şirketlerde teşvik edilmeli özellikle Pazar bulunması için ciddi tanıtımlar için çalışmalar yapılmalıdır. Bunun için “yatan” Halk Eğitim Merkezleri bu noktada ciddi çalışmalar içinde olmalıdır.

GÖÇ SORUNU VE KÖYE DÖNÜŞLER

Resmi makamların verdiği bilgiye göre %70 olan işsizliğin temel nedeni köyden il ve ilçe merkezlerine olan göç sorunudur. Özellikle il merkezi ve Yüksekova ilçesi nüfusları 20 binden 100 bine doğru gitmektedirler. Yoğun göç ve birden meydana gelen yapılaşma ile çarpık ve alt yapısız şehir meydana gelmiş. Suyu, elektriği, yolu, okulu ve sağlığı standartlara göre gitmemiş Köye dönüşler için bir komisyon kurulmalı ve dönülen köylerde okul, sağlık, güvenlik, bağcılık, tarım, yol, su, elektrik, ev, ahır yıkılan ne varsa tamir veya yeniden yapılmalı asgari geçinecek iş veya geçim kaynakları sağlanmalıdır. Köye dönüşlerin sağlanması için öncelikle ilin mayınlanan yerleri mayınlardan temizlenmelidir.

TEKSTİL SEKTÖRÜ

Tekstil sektörünü ayakta tutan ucuz iş gücüdür. Bu konuda devletin kalkınmada öncelikli yörelerde istihdam kuracak firmalara tanıdığı kolaylık da hesaba katılırsa valilik ve özel sektör bu alanda da yatırım yaparak istihdam sağlanabilir.

HAVA ALANI

Hakkâri ili için düşünülen ve kamulaştırılması yapılan hava alanının en kısa zamanda yapılması gerekiyor. Hizmetlerin ve tanıtımların yapılabilmesi için bir an önce havaalanı bitirilmelidir. Özellikle Ortadoğu’ya açılan bir hava alanı projesi uygulanmalıdır. Çünkü Irak ve İran’ın sınırlarımıza yakın kentlerinin de kullanması hesaba katılmalıdır.

DİLİMLİ BARAJI

Dilimli barajı yavaş ilerliyor.250 trilyonluk bir yatırım olan dilimli barajına bu güne kadar bu bütçenin beşte birinden az bir para harcandığı söyleniyor. Bu yatırımın Yüksekova ovasını verimli hale getirilmesi düşüncesiyle yapılmış olmasına rağmen, ovanın imara açık olması nedeniyle, baraj bitene kadar ova da biter kanısındayız.

TURİZM

Hakkâri’de birçok medeniyet ve kültürün ayak izlerine rastlamak mümkündür. Özellikle Asur ve Urartu kalıntıları halen mevcut olup bunlarla ilgili çalışmalar az da olsa devam etmektedir. Hakkâri’deki tarihi eserler Van Müzesinde korunmaktadır. Ancak Van Müzesinde ihtiyaca cevap vermediğinden Hakkâri’de çıkarılan tarihi eserlerin nasıl korunduğu da akıllara soru işareti bırakmaktadır. Özelikle son günlerde Van’da basında yansıyan “tarihi Eser Kaçakçılığı” konusu şüpheleri daha da arttırmaktadır. Hakkâri de en kısa zamanda Tarihi Meydan Medresesi müzeye dönüştürülmeli ve Hakkâri’de çıkan tarihi eserlerin burada sergilenmesi sağlanmalıdır. Bu Hakkâri’deki turizmin gelişmesine katkı sunacaktır.

UYUŞTURUCU BAĞIMLISI GENÇLER

Hakkâri il merkezi ve Yüksekova ilçe merkezinde yoğun olarak görülen uyuşturucu müptelası gençlerde büyük bir sorun teşkil etmektedirler. Bunun sonucunda oluşan ahlaki çöküntüyü de hesaba katarsak yarınlarımız olan çocuklarımız ve gençlerimizi büyük bir tehlike beklemektedir. Her yıl onlarca gencimiz bu illetin pençesinden kurtulamayıp hayatından olmaktadır. Sayısı binlerce olduğu iddia edilen bu sorun ile ilgili gerek eğitim, sağlık, güvenlik ve çeşitli sivil toplum örgütleri bir araya gelerek bu sorunla ortak bir çalışma yürütmelidirler.

ÇEVRE SORUNLARI

Hakkâri’nin su kirliliği, katı atık, kışın yakıtlardan kaynaklanan hava kirliliği, gürültü kirliliği mevcuttur. Üç ilçe ve il merkezinden akan atık sular Zap Suyu’na akmaktadır. Çöpler yine bu akarsuya dökülmektedir. (Belediyelerin çöp toplama merkezlerine rağmen). Zap Suyu’nda yetişen alabalıklar yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Bu suyun üzerinde bulunan onlarca köy ve binlerce insan bu sudan etkilenmektedir. (Irak tarafını hesaba katmıyorum.)

YÜKSEKOVA NEHİL SAZLIKLARI VE KUŞ CENNETİ

Yüksekova Nehil Sazlıkları, yani uluslar arası B sınıfına giren sulak alanlar yok olmaya terk edilmiştir. Bu sulak alanın dip suları DSİ marifetiyle açılan drenajlar sayesinde çekilerek ova kurutulmuştur. Yıllar önce birçok kuşun geldiği sazlıktan eser kalmamış. Yüksekova’nın atık suları da bu çevre felaketinde rol almış. Buranın kısa süre içinde Uluslar arası Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilerek korunmaya alınmalıdır. Anı zamanda yapılaşmanın da ovaya doğru kayması önlenmelidir. Burada natürel dediğimiz, hayvancılığın en önemli temel gıdası olan çok güzel otlar yetişmektedir.

AĞAÇLANDIRMA

Hakkâri ilinde yıllardır genel bir ağaçlandırma kampanyası göremedik. Yapılan ağaçlandırmalar da hedefine olaşmayıp cılız kalmaktadır. Topyekûn bir ağaçlandırma için şehir merkezleri ve köylerdeki ağaçlandırılacak bölgeler tespit edilmeli ve ilkbaharda büyük bir ağaç dikme kampanyası düzenlenmelidir. Bir çevre katliamına dönüşen yasak ve kanunsuz bir şekilde ağaç kesimi ve özellikle asırlık ceviz ağaçlarının kesimine el konulmlıdır.

DİĞER İSTİHDAM ALANLARI

İlde istihdamı yönelik yatırımlar yok denecek kadar azdır.
—Şemdinli-Derecik kömürünün iç piyasada tüketilmesi ile projeler üretilmesi,
—Şemdinli’de kapalı olan parke ve dipçik işletmesinin yeniden üretime kazandırılması,
—İl dışında yaşayan Hakkârili, bölge iş adamları ve bölge dışındaki iş adamlarına Hakkâri’de yatırım yapmak için çağrıda bulunmak, birebir iletişim kurmak,
—Yeraltı madenlerinin sağlıklı bir tespitini yapmak ve bu madenlerin işletilmesi için projeler üretmek.

HUZUR VE GÜVEN ORTAMI

—İlimizde geçen yıl yaşanan olayların faillerinin ortaya çıkması, adaletin yerini bulması için valilik gerekli katkıyı sunmalıdır. Özellikle yaşanan olaylardan mağdur olanların yaraları sarılmalıdır.
—İlde 4 DTP’li belediye başkanı ile geçmişte mesafeli davranan, protokollerde dışlanan bir tutum görüldü. Buda halkın huzuru ve güvenine zarar verdi. Bu idarecilerinde ülkemizdeki demokrasinin bir ürünü olduğunu, hazmetmenin ülkemiz açısından bir kazanç olduğu düşünülmelidir. Bu konuda söz konusu belediye başkanlarının da gerekli duyarlılığı göstermesi Hakkâri ilin kazancına olacaktır.
—Hakkâri’nin kalkınması için tüm güçlerin birlikteliği, işbirliği içinde çalışması gerekir. Başta valimiz Ayhan Nasuhbeyoğlu olmak üzere atanmışları, seçilmişleri, sivil toplum örgütleri, siyasi partileri diyalog içinde çalışması, kararlar alması halkın önceliklerini tespit etmekte yaralı olacaktır.

DERECİK YOLU

Yıllardır politikacıların ve hükümetlerin Şemdinli-Derecik yolu üzerinde sözler verdikleri ve sözlerinin gereğini yerine getirmedikleri görüldü. On binlerce nüfusu olan bu beldenin yolu bir an evvel bitirilmeli ve insanlar bu yol işkencesinden kurtarılmalıdır. Bu yolun bitirilmesi ile Hakkâri ve çevre illere kalorisi yüksek olan kömür satılacaktır.

KÖY HİZMETLERİ

Köy Hizmetleri il müdürlüğü ve ilçe şeflikleri yeterince makine, teçhizat, yakıt ve personelle donatılmalıdır. Yıllardır bitirilmeyen yollar, arklar, köprüler, su kanalları, göletler, tarım yolları ve yayla yolları bitirilerek köylerin rahat nefes almaları sağlanmalıdır.

KARAYOLLARI

Hakkâri-Van, Hakkâri-Çukurca, Yüksekova- Yeniköprü, Yüksekova-Şemdinli, Yüksekova-Esendere, Yüksekova-Dağlıca, Yüksekova-Büyükçiftlik, Şemdinli-Derecik, Şemdinli-Kayalar karayollarının yeterince genişletilmesi, alt yapılarının gözden geçirilmesi ve asfalt yapılması standartlara uygun hale getirilmesi gerekiyor.

BELEDİYELERLE KOORDİNASYON

Hakkâri genelindeki belediyeli şehir içme suları, alt yapı, çöp, kanalizasyon, şehir içi yollar, çevre sağlığı konusundaki çalışmalarına destek sağlanmalıdır. Belediye sınırları içinde yaşayan insanların rahat ve sağlıklı yaşaması sağlanmalıdır.

HAKKARİ SADECE HAKKARİ MERKEZ DEĞİLDİR

Tarihte bazı valiler Hakkari'yi sadece o görkemli vali konağı ve 10 metre ilerisindeki hükümet konağı ile sınırlı görürdü. Hizmetler anlamında da Hakkari merkez olarak görülmesi doğru değildir.Hakkari valisi, Yüksekova, Şemdinli, Çukurca,beldeler,köyler gibi yerleşim alanlarını gezmeli ve hizmeti ve sorunları yerinde görmelidir.

Evet bu kadar uzun bir liste ile okuyucularımızı sıkmak istemezdim. Daha da yazacak şeyler vardır. Bazılarınıda siz değerli okuyucularımız yorumlarınızla yazacaksınız eminim.

Hakkari'ye,insanlarımıza her türlü ön yargıdan uzak bir tutumla hizmet etme noktasında Valimiz Ayhan Nasuhbeyoğlu ve diğer tüm kurum,kuruluş ve bireysel güçleri hizmet anlamında bir arada görmek umuduyla...