Erkan Çapraz

Erkan Çapraz

Feodaliteye Bakış

Feodaliteye Bakış

Feodalite, Derebeylik: Orta Çağda özellikle Batı Avrupa'da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan siyasal düzen. (Ağalık)

Türk Dil Kurumunun sözlüğünde Feodalitenin anlamı olarak yazılan bu cümleler aslında tüm gerçekleri ortaya koymaktadır. Köylüleri kendisinin ‘malı’ sayan o tek kişiye de ağa denmektedir.

Bölgemizde bir çok aşiret yaşamıştır.  Bölgedeki feodal zihniyet gerek aydın ve gerekse diğer  kesimler tarafından şuan bile yadırganmaktadır.

Aşiretler içerisinde birçok entrikaların döndüğü aşikardır. Ağalar entrikaların baş kahramanları olarak bilinirler. Aşiretler arası çatışmalarda sebep çoğu zaman ağalar olmuştur.

Ağa ne derse o olur!

Aşiret içerisindeki çatışmaları körükleyen ve sonun da barıştıran bir çok ağa olmuştur. Aşirette daha fazla rant sağlama amaçlı bu planlar ağaların vazgeçilmez menfaatleri niteliğindeydi.

Birçok aşiret lideri halkı sömürmekten büyük haz almıştır. Çok iyi ağalar da olmuştur kuşkusuz ama bu ağaların da makamı ‘ağa’ görevi ise bir topluluğu kendi himayesinde yönetmek olunca iyiliklerinin pek bir anlamı kalmamıştır.

Kız kaçırmalar, arazi kavgaları, yayla anlaşmazlıkları

Ağaların en çok sevdikleri olaylar genelde kız kaçırmalar, arazi kavgaları, yayla anlaşmazlıkları gibi olaylardır. Bu tür olaylardan ağaların maddi gelirlerinin çoğu sağlanır.

Aşiretler arası gerginliklerde ağalar arası sert çıkışların altında yatan gerçek yüzü saptamak çok güç olmuştur. Aslında bu tür sert çıkışlar ve söz düelloları makamlarını sağlama almak niteliği taşımaktadır. Aşiretlerin birbirleriyle çatışmasından hiçbir zaman ağalar zararlı çıkmamıştır. Yükselen onlar alçalan ise hep köylüler olmuştur. Okumuş olan insanları hor gören ve din adamlarını yücelten ağalar bölgemizde bugünkü cahillik oranının yüksek olmasında en büyük pay sahibi olmuşlardır.

Bölgede feodalizm

Bölgemizde yaşayan Kürt halkı tarihe bakıldığında hep ağaların sömürüsüyle yaşamışlardır. Ağa, belli bir bölgedeki tüm yerleşim birimlerinin sahibi konumunda olunca onun söylediği her şey kanun olurdu. Bu kanunlara uymayanlar arasında çok direnenlerin sonu ölüm olurken ağanın yakın adamları veya ağaya yakın ailelerden olanlar ise maddiyatla işi tatlıya bağlarlardı. Kimilerinin arazileri elinden alınır, kimilerinin hayvanları elinden alınır, kimileri ise aşiretten ihraç edilirdi.

Türkiye coğrafyasında yaşayan Kürt halkının veya Doğu ve Güneydoğu insanının bugünkü çaresizliği ve bugüne kadar birlikte hareket edememesinin sebebi hep feodal zihniyetler olmuştur.

Halen feodal zihniyet peşinde olan insanlar var

Birlikte hareket edemeyen insanlar hiçbir zaman istedikleri gibi yaşayamamışlardır. Günümüzde Yüksekova’da bile feodal zihniyet peşinde olan insanlar var.

Günümüze kadar uzanan bazı ağalık sistemlerinin yaşam kaynağı veya günümüze kadar gelebilmesinin sebebi çeşitli güçlerle işbirliği içerisinde olabilmeleridir. Bölgemizdeki hiçbir ağalık sistemi kendi başına ve arkasında bir güç olmadan fazla yaşayamamıştır. Tarihe bakıldığında birçok örnekleriyle karşılaşılabilecek bu gerçek karşısında aşiret üyelerinin  sömürülmesi kaçınılmaz olmuştur.

Güç ve Aşiret

Arkasına aldığı herhangi bir güçle aşiret mensupları üzerindeki hakimiyetini sürdüren ağaların sonları genelde o güçlerin desteklerinin sona ermesiyle beraber gelmiştir. Yani güç kesildi mi aşiret yıkılma dönemine girer.

Demokrasinin haykırıldığı günümüzde demokrasiye feodaliter yapılarla ulaşmak hayal haline gelmiştir.

Halkı zamanında cahilliğe iten aşiret liderleri artık cehaletten nemalanamayacağını öğrenince çözümü yakın akrabalarını veya oğullarını okutup iyi yerlere getirmekte bulmuştur. Yani önceleri okumuş adamlara rahat nefes aldırmayan ağalar artık okumuş insanları etrafında toplamak için çaba sarf etmiştir. Nitekimdir ki artık her köye bir okul gidebilmiş her evde bir televizyon olabilmiştir.

Feodalitenin Ankara ayağı

Doğu ve güneydoğu bölgelerinde birçok aşiret lideri kendisini mecliste bulmuştur. Bu durum yıkımla karşı karşı kalan aşiretleri kurtarmış ve ellerindeki gücün onların yaşamlarının uzamasına yarayacağı fark edilmiştir. Bu güç onların yeni silahı olurken ekonomik olarak geriye gitmelerini engellemiştir.

Günümüzde feodaliteyi savunmak veya faydalarını aramak artık anlamsızdır. Bu tür yapılara boyun eğen insanların artık uyanmalarının vakti zamanı geldi...

Not: Bu yazı 40 yaş üstü, bölgede yaşamış bireylerle yapılan görüşmeler sonucunda ortaya çıkmıştır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Erkan Çapraz Arşivi