Sıfır nokta da yaşam sıfır

Çukurca ilçesi ilimizin en fazla göç veren ilçesidir.

Türkiye’nin Irak sınırının sıfır noktada kurulu bir yerleşim yeridir.

İşsizliğin, sıkıntıların en fazla olduğu ilçedir. Bölgede yaşanan olaylardan köyleri en fazla boşaltılan ve insan sayısı olarak ta en fazla göç veren ilçemizdir.

Irak sınırında olmasına rağmen sınır ticaretinden hiç faydalanmıyor. Yani sınır olması aslında avantaj olması gerekirken yıllardır hep dez avantaj yönü görüldü.

Tarihi bir kent olma özelliği halen yerinde duran ve dünyada ilk kat mülkiyetinin uygulandığı yer olduğu iddia ediliyor. 

Tarih boyunca önemli medeniyetlerin izlerini taşıyan Çukurca Cumhuriyet döneminde en mahrumiyet yıllarını yaşıyor. Zaten yıllardır yaşanan sorunlara hep tanık olduk gazeteci olarak.

Eğitim, sağlık, sosyal olarak en sıkıntılı ilçemiz durumundadır.

Yılda birkaç defa uğradığımız ilçemiz, çığların yolları kapatması nedeniyle 8 gün dünya ile bağlantısı kesilmişti.

Çukurca’ya varmak için yürümeyi bile göze almıştık

Gazeteci arkadaşım Senar Yıldız ile beraber Hakkari’ye gidip oradan da bir araçla çığ bölgesine gidecektik. Oradan çığın üzerinden yaya olarak diğer tarafa geçip insanlarımızın çektiği sıkıntıları paylaşacaktık.

Çukurca Yüksekova arası 139 km.

Cuma günü Hakkari’ye hareket ettik. Hakkari’ye varana kadar yola inen çığlar, doğa resim ve görüntüler çektik. Hakkari Çukurca yolu 74 km. dır. Yüksekova Hakkari’de 74 km.  dır. Yüksekova’dan Hakkari’ye uğramadan, Depin’den direk Çukurca’ya direk giderseniz 139 km.lik bir yol gidersiniz.

Validen müjdeli haber!

Hakkari’de yeni Valimiz Ayhan Nasuhbeyoğlu’nu ziyaret edip yol açma çalışmaları konusunda bilgi aldıktan sonra hareket edecektik. Fakat Valimiz yolun açıldığını haber verdi. Bu arada yeni valimizle ilk defa karşı karşıya geliyorduk. Valimizin dinamikliği ve konulara vakıf olma, hafta sonları bile Valilik makamında sorunları takip etmesi yönünü takdir edilecek bir noktaydı. Önümüzdeki günlerde ilimiz ile ilgili bir röportaj yapma sözünü de aldıktan sonra yolumuza devam etmemiz gerekiyordu. Saat akşam beşe doğru geliyordu. Biz artık gelmiştik ve ilçeye gidecektik.

Hemen Çukurca dolmuşlarının kalktığı yazıhaneye doğru hızla ilerledik.

Çukurca’ya son araç

Çünkü saat beşten sonra hiçbir aracın kalkmayacağını duymuştuk.

Akşam saatinde Çukurca yoluna gitmek tehlikeli olsa dahi gitme konusunda kararlıydık. Çünkü oradaki gelişmeleri yerinde görüp ve yaşamın akışını incelemek istiyorduk. Günlerce kapalı kalan yoldan dolayı insanların yaşamını merak ediyorduk.

Bu konuda Habercilik anlayışımız çerçevesinde Hakkari genelini sık sık gezeriz, herkesle konuşuruz. Görüştüğümüz insanların içinde toplumun her kesimindeki insanlar bu kapsamın içindedir. İlçenin kaymakamı, belediye başkanı, siyasi parti başkanları esnaf, genç, çocuklar, işsizler, köylüler vs görüşürüz.  

Karanlıkta yola devam

Hakari-Depin noktasından sonra 74 km lik yolda adeta kar tüneli içinde yavaş bir hızla Çukurca-Şırnak yol ayırımına kadar gittik.

Köprülüden Narlı köyüne kadar sanki başka bir iklimde başka bir memlekette gidiyorduk. Narlıdan sonra yine Çukurca’ya kadar yine karlı coğrafyada yol aldık. Yol boyunca Ankara’dan yeni gelen, birkaç gündür. Hakkari’de mahsur kalan DYP ilçe başkanı İ.Halil Yıldız ile sohbet ettik.

Çukurca Belediye Başkanı M.Yaşar Turan’nın evi.

Saat beşte Hakkari’de başladığımız yol üç saat sürmüştü. Saat 20’de vardığımız Çukurca’da hemen bizi bekleyen Belediye Başkanı M.Yaşar Turan’ın kirada oturduğu evine gittik.

M.Yaşar Turan son dönemde AKP’den belediye başkanı seçilmiş Ziraat Bankası emeklisi, bürokrasinin içinden gelmiş çalışkan bir başkan.  Gece boyunca başkanla yaptığımız sohbette Başkan’a AKP’nin verdiği desteğin azlığından, parasızlıktan hizmet üretemediğinden, elindeki araç gereç eksikliğinden dolayı belediyenin rutin işlerini bile yapamamasından, milletvekillerinin kendisine yardımcı olmamasından sitem eden başkan, tek umudunun ise yeni gelen Vali olduğunu söylüyor.

Çukurca Alay Komutanı’nın iyi bir insan olduğunu ve ilçe Kaymakamı ile de uyumlu çalıştıklarını belirtiyor.

Başkan Çukurca’daki durumu şöyle dile getirdi “Belediyenin şuan itibari ile 2.275 milyon YTL yekûn borcu vardır. Belediyenin 40 bin YTL aylık geliri mevcuttur. Sadece personel gideri ise 50 bin YTL civarındadır. Belediyenin öz geliri ise 5 bin YTL civarındadır. Gelirler giderleri karşılamıyor ve her ay bütçemiz açık veriyor. 22 memur,42 işçi, toplam 64 personeli var.” Diyen Belediye Başkanı Turan Belediyeye ait hiçbir işyeri veya emlağını bu güne kadar satmadığını ve üstüne emlak aldığını belirtiyor.

2004 yılından bu yana hizmetleri:

Bir buçuk yıllık hizmetlerini de bizlere sıralayan Başkan Turan;

“1-Emirşaban Mahallesi 100 tonluk su deposu, yeni mahalleye su hattı yapımı.

2-Ziraat Bankası, yolun karşı tarafında kaygan olan mevkiye 31 metre uzunluğunda ve 6,5 metre yüksekliğinde istinat duvarı yapımı.

3-Vatan Caddesi kanalizasyon yapımı.

4-Cumhuriyet ilköğretim okulu ve lisenin etrafında kanalizasyon yapımı.

5-Samo caddesinde kilit taşı döşemesi.

6-Yeni imar planı yapılarak İller Bankasına müracaatı yapımı.

7-İlçenin çevre temizliği için 32 çöp konteynırı yapımı.

8-Emirşaban Mahallesi’nde bulunan yaklaşık 400 yıllık mezarlığın tahliye edilmesi ve bu mahalleye yeni imar yolu açılması.

9-Öğretmen evi yoluna parke taşı döşenmesi.

10-Narlı Mahallesine yeni yol yapımı.

11-1adet kazıcı-kırıcı ve yükleyici iş makinesi alımı yapıldı.”

Çukurca’nın sorunlarına çözüm önerileri:

Belediye Başkanı M.Yaşar Turan Çukurca’nın sorunları için çözüm önerilerini de şöyle sıralıyor. Bize sıraladığı bu sorunları ilgili tüm bakanlıklara da bildirdiğini belirtiyor.

*Sağlık sorunu yıllardır çözülemedi. Özellikle ilçede bir doktor ancak veriliyor. Oda şimdiye kadar bir düzene girmedi.

*Elektrikler hemen hemen her gün kesiliyor. Bu kesinti günlerce devam etmektedir. Çukurca’ya ayrı ve düzenli bir enerji nakil hattı yapılmalıdır.

*İlçede hiçbir sosyal tesis yoktur. Spor salonu yok, kütüphane yoktur. İlçede sadece bir cami vardır.

*İlçede yangın olursa, yangını söndürecek itfaiye aracı yok. Çöpleri toplayacak çöp aracı yok.

*İlçenin tek bankası olan Ziraat Bankası’nın ATM makinesi yoktur.

*İlçemiz Yeni Mahalle de bir ilköğretim okulunun yapılması gerekiyor.

*İlçe Tarım Müdürlüğümüzün veteriner ve teknik personel sıkıntısı vardır

*Köye dönüş programı uygulanmalıdır. Köylerimizin % 80’ni boşalmış. Daha önce tarla mahsulleri, ziraatı, meyvecilik, hayvancılık yapılan bu köyler ciddi bir ekonomik kayba ve işsizliğe neden olmaktadır. Köylerini boşaltan akrabalarımız başka il ve ilçelerde sefalet içinde yaşamaktadır.

*En ciddi gerçekleştirilmesi gereken Irak sınırı ile bağlantılı ve binası yolu her iki tarafta yapılan sınır ticaretinin başlatılması gerekiyor. Bu sınır ticaret kapısının açılması tüm Hakkari geneline olumlu katkı sunar. Aslında bu sınır kapısının şehir merkezine bitişik olan 49.sınır taşı mevkiinde yapılması Çukurca için daha olumlu olur. Hiç olmazsa şehir merkezine daha olumlu katkıları olur.

*Tarihi 400 yıllık evlerin koruma altına alınması ve bu evlerin yeniden restorasyonu yapılmalıdır.

Ankara-Keçiören Belediye Başkanı Turgut Altıoklar’a sitem.

Ankara Keçiören Belediye Başkanı Turgut Altıoklar Çukurca’ya Keçiören Belediye sınırları içinde yaptığı meşhur şelalesinin küçük bir örneğini Çukurca’da yapacaktı. Bununla ilgili bizlerde geçen yıl haber yapmıştık. Hatta haber ulusal basına da yansımıştı. Bu konuda Keçiören Belediye Başkanı’na sitem eden Başkan M.Yaşar Turan bu konudaki gelişmeleri şöyle anlatıyor: “Şelale yapılacak yerin haritasını ve teknik eleman vasıtasıyla alt yapısının projesini yaptırdık. Yapılacak yerin cd sini gönderdik.200 bin YTL’lik bir hesap yapmış. Şimdiye kadar 20 defa gittim. Yapacağım dedi hep sonradan yapmadı. Yüzlerce defa telefonla aradım telefonlarıma cevap vermedi. Hatta öncesinde bizzat kendisi geleceğini eski Valimiz Erdoğan Gürbüze söylemiş, ama gelmedi. En sonunda ona bir mektup yazmak zorunda kaldım. Mektubumda, “Şelale yapılacağını Çukurca halkına müjdelemiştik sizin adınıza, basında haber bile olmuştu. Ama siz sözünüzü yerine getirmediniz. Bizden sonra söz verdiğin birçok yerlere yaptığını duyduk. Böylece sizi tanımış olduk. Doğrusu size yakıştıramadım.”diye sitem dolu bir mektup yazdım. Ben bu projeden umudumu kestim ama iş yoğunluğundan zaman ayıramamış olabilir. Yinede kendisinin sözü geçerliyse bekliyoruz. Hizmet bana değil Çukurca halkınadır.”diyor. 

İlçede yeni Kaymakam Şinasi Demirbaş  Bitlis-Mutki ilçesinden Çukurca’ya geleli 3 ay gibi bir süre olmuş. Herkes, “ çok iyi bir insan” diyor. Ayrımsız herkesin sorunlarını dinliyor. Eğitime duyarlı bir insan olduğu söyleniyor. Ve peşinden bir “ama” geliyor. “Ama bir icraatını daha göremedik!” deniliyor.

Kaymakam Çukurca ilçesine sürgün mü gönderildi?

Kaymakamın Mutki’de AKP yönetimi ile bir sürtüşmesinden dolayı başlayan bir soruşturma neticesinde Çukurca ilçesine atandığı söyleniyor ve 10.ayda da gideceği iddia ediliyor. İşte bu konuda ve yapmak istediği, yaptığı hizmetleri içeren bir sohbet yapacaktık kendisi ile. Ancak Cumartesi olması ve kendisinin koruması ile verdiği cevaba göre “rahatsız” olduğu bildirildi.

Eski Belediye Başkanı DYP’ den DTP’ ye transfer olmuş.

1999–2004 yıllar arasında Çukurca da belediye Başkanı olan ve en son seçimlerde DYP’den seçimlere giren Mehmet Kanar Hakkari DTP İl Başkanlığı tarafından Çukurca DTP ilçe başkanlığına atanmış. Kanar “İlimiz ve bölgemizde güçlü olan ve demokrasi mücadelesinin en büyük fedakârlığını yapan Demokratik Toplum Partisine yakın çevremle beraber geçmeyi uygun gördüm. Ülkemizdeki siyasi partilerinden biri olan DTP ile Çukurca ilçesine daha fazla hizmet yapacağıma inanıyorum.”diyor.

Esnaf “sinek avlıyoruz” diyor.

Çukurca esnafı askerin şehir merkezinde alışveriş yapmaması ve halkın da alım gücü olmadığından işlerimiz iyi gitmiyor diyor ve “Günlük ekmeğimizi zor kazanıyoruz. Bazen siftah yapmadan dükkânımızı kapatıyoruz.” diyorlar.

Çukurca ilçesi, Şırnak’ın Uludere ilçesi üzerinden elektrik alıyor. Yol boyu birçok köyünde kullandığı enerji nakil hattı zaman zaman arızalanıyor. Özellikle kış aylarında bu arızalar çok oluyor. Hat boyunca birçok güvenlik kuruluşu bu hattı çevre aydınlatmasında kullanıyor. Dolayısıyla enerji hattının arızalarında Uludere Tedaş görevlileri de kendi illerinin hattı olmadığından arızalarda duyarlı davranmıyorlar. Eğer enerji hattı Hakkari üzerinden gelirse bu sorumluluk Hakkari’deki Tedaş görevlilerinin sorumluluğunda olacak. Bu nedenle olası bir arızada mümkün olan en kısa südre müdahale edilerek aylarca sıkıntı yaşanmayacak. Şehir merkezinde bulunan ve mazotla çalışan Jeneratör ise Çukurca ilçesinde bulunan çok sayıdaki askeri birimin ve yanı başında bulunan sınır hattını çevre aydınlatmasına enerji veriyor. Bu nedenle de fazla mazot tüketen jeneratör şehir aydınlatmasında belli zaman diliminde devreye sokuluyor.

Çukurca’da enerjilerin sık sık kesilmesinden en fazla öğrenciler etkileniyor. Özellikle geceleri mum ışığında ders çalıştıklarını belirtiyorlar. Elektrikle işi olan esnaflarda mağdur olduklarını bildiriyorlar. Birçok devlet dairesi de bu sorundan etkileniyor.

Çukurca’da en fazla bulunan iş yeri: Kahvehaneler.

Çukurca’da görüştüğümüz gençler işsiz gezmekten canları sıkıldığı için kahvehanelere takıldıklarını belirtiyorlar. Gençler “Biz işsizliğimizi kime duyuralım. Yeter artık bizim sorunlarımıza çare bulunsun. Bu gün ilçede 10 civarında kahvehane var. Gidin bakın tıklım tıklım dolu ve hepside işsiz. Bir çare bulunmasını istiyoruz.”diyorlar.

Çukurca’da şehir merkezinde bir tur atalım dedik. DYP ilçe başkanı ve AKP gençlik kolları başkanı ile beraber çarşı merkezine doğru ilerlerken arkamızdan gelen Senar Yıldız arkadaşımın yolu sonradan polis olduğunu öğrendiğim üç kişi tarafından kesildi. Polisler Senar arkadaşımdan kim olduğunu ve kimlik göstermesini istiyor ve bu arada “Burası askeri bölge çekim yapamazsınız!”diyor. Senar Yıldız’da “Memur bey çarşı merkezi nasıl askeri bölge oluyor?”diye cevap veriyor ve basın kimliğinde gösteriyor. Tabii bu polis memurları şehir merkezinden çıkana kadar üç-dört defa göz göze geldik. Sivillerin yaşadığı bir ortamın askeri bölge olması lafını bu memur arkadaşın bir daha kullanmamasını dilerim.

Çukurca oteli kapalı

Çukurca’da bulunan tek otel belediye ye ait. Dışarıdan gelen kimsenin olmamasından dolayı kapalıdır. Belediye tarafından başka bir şahsa kiralık verilen otelin kapısı üzerinde kocaman bir kilit var.

Narlı’da ilkbahar mevsimi yaşanıyor.

Evet, Çukurca’nın Narlı Köyü ilimizde Derecik Beldesi gibi bir iklim adacığı her türlü meyve yetişiyor. Üstelik iklimi Hakkari genelinden tamamen farklı. Cumartesi günü Çukurca’dan yüzlerce insan aşağı taraf olan Narlı bölgesine inmiş, kimi piknik yapıyor, kimi balık avlıyor kimi ise caddede turluyor. Hava çok sıcak ve bahar havası vardı. Çimenler yeşilliğini yavaş yavaş ortaya koymuş. Özellikle bu bölge halen Tarım İl Müdürlüğü tarafından değerlendirilmediğine üzüldüm. Özellikle burada bir yıl önce seracılık teşvik edilmişti. Ancak bu yıl seralardan eser yoktu.

Hani Çukurca Paris olacaktı?

Çukurca’nın CHP İlçe Başkanı M.Selim Tunç “Bu günkü iktidar Çukurca’nın Paris olacağı vadini vermişti. Hani nerde? Bu iktidar Çukurca için verdiği sözleri yerine getirmelidir. Çukurca’da şu an hiçbir hizmet yeterli değil.”diyor.

Köyleri ile beraber 15 bin nüfusu, şehir merkezinin ise 7,5 bin nüfusu olan Çukurca sıfır noktada bulunmaktadır. Çukurca’nın Paris olma potansiyeli vardır. Yeter ki Çukurca’nın coğrafik yapısı değerlendirilsin ve verilen sözler tutulsun.

Bu konuda şu an görülen tek çare ise yine belediye başkanın “ Irak’la sınır ticareti yapılamaz deniliyor. Oysa Habur Sınır Kapısı’ndan harıl harıl sınır ticareti yapılıyor. Sınır ticareti başlarsa ilçeden günde binlerce araç ve insan gelip buradan Irak’a geçecek. Ülkemizden Irak’a milyon dolarlık ihracat yapılacak.

Ta İran’dan bile insanlar Çukurca kapısından Irak’a geçmek için gelip ilçemizden geçecek. Hatta Ülkemizin Karadeniz ve Doğuanadolu Bölgelerine en yakın sınır kapısı olacaktır. Böylece Çukurca ülkemizin büyük bir ticaret merkezi olacaktır. İnsanlarımıza yıllar önce verilen sınır ticareti sözü yerine getirilsin. İnsanlarımız köylerine dönüp üretici olsun. Hem insanımız hem de ülkemiz kazansın.”diyor.

Evet, Çukurca Paris olabilir.

11.02.2006-Çukurca