Yerin altında katrilyonlarca ton elmas var

Dünyanın yer kabuğunun altında katrilyonlarca ton elmas olduğu ortaya çıktı.

Öte yandan bu elmas yerin 160 (100 mil) km altında. Bu yüzden çıkarması epey zor hatta neredeyse imkansız çünkü bugüne kadar yer kabuğunun o noktasına kadar sondaj yapılamamış olması bir yana içinde bulunan kratonik kökler yerinden kımıldatılamayan tektonik kıtasal plakalar içinde yer alıyor.

SİSMİK DALGALARDA ANOMALİ 

Bu tektonik plakalar dünyanın kabuk ve manto boyunca tabakaları 320 km (200 mil) derinliğe kadar inebiliyor. MIT Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı sismik dalagaları kaydederken karşılaştıkları bir anomali üzerine bu sonuca vardılar. Normalde sismik dalgalar yer sarsıntılarını, tsunami dalgalarını ve iç kabuktaki patlamaları kaydetmek için kullanılıyor.  Ulrich Faul liderliğindeki araştırma ekibi ise sismik dalgaları dünyanın iç kısmının neye benzediğini anlayabilmek için kullandılar.

Rasathaneler tarafından kaydedilen ses dalgalarının hızı kayaların sıcaklığı, yoğunluğu ve bileşenlerine bağlı olarak azalır veya çoğalır. Araştırma ekibi ses dalgalarının kaya bilenlerine verdiği tepki üzerinde durarak litosfer adıyla bilinen üst manto ve kabuğun kaya bileşenlerinin tipini belirlemeyi hedeflediler.

SİSMOGRAFIN HIZI ARTTI 

Normalde kraton tabakası hem sıcaklığı hem de yoğunluğu daha düşük olduğu için dalga boylarının daha düşük hızda seyretmesi gerekir. Öte yandan Faul ve ekibi dalga boyu işleme hızında artış tespit ettiler. Araştırmayı yürüten bilim insanları ilk olarak bu ses dalgalarının hangi madene aynı tepkiyi verdiğini tespit etmeye çalıştılar. Sonra da söz konusu dalgaların o tepkiyi elmaslara verdiğini tespit ettiler. En son adımda da sismografın tek bir elmas taşına ne kadar hızlı tepki verdiği hesaplandı. Bu şekilde kraton tabakların içinde yüzde 1-2 oranında elmas madeni yer alıyor. Faul elmasları suyun üstünde yüzen kütük parçalarına benzeterek şunları söylüyor:

“Aslında elmasların kraton tabakaları içinde olması mantıklı çünkü bu madenler yüksek basınç altında oluşurlar ve sadece on milyon yılda bir gerçekleşen volkanik faaliyetler vesilesiyle yüzeye yaklaşık. Volkanik patlamaların ardından adına kimberlite (ilk elmas madenlerinin keşfedildiği Güney Afrika’nın Kimberley kasabasına atfen) adı verilen boru hatları oluşur. Elmas parçaları da derinden gelen magma tabakaları vasıtasıyla dışarı püskürtülürler.

Kaynak: phys.org  Derleyen: Balkan Talu