Yasak döneminde zarar gören eşyanın varlığının ispatı nasıl yapılabilir ?

AV. İRFAN TÜNER YAZDI:

"Sokağa çıkma yasağı döneminde meydana gelen zararların tazmini nasıl gerçekleşecek?"  konu başlığı ile yazdığım yazının ardında, bana gelen telefonlar ve sosyal medyadan yöneltilen sorulardan sonra bu yazıyı kaleme almaya kendimi mecbur hissettim.

Konuya ilişkin olarak en çok karşılaştığım sorular, meydana gelen zararların tespitinin nasıl yapılacağı, tespit için neler yapılabileceğiydi. Yıkılan evler, enkaz altında kalan eşyalar, eşyalara ilişkin faturalar, yanmış ve yıkılmış ev ile eşyaların fotoğraflarının çekilmesi hatta enkaza dönmüş ve enkazı bile temizlenmiş evlerin zararının tespitinin nasıl yapılacağı konuları en çok sorulan sorulardır. Elbette bilinmeli ki en önemli sorular da bunlardır.

Öncelikli olarak kanuni açıdan 5233 sayılı yasa çerçevesinde Hasar Tespit Komisyonlarına başvuru ile İYUK uyarınca idareye başvurup neticesinde İdare Mahkemesine dava açma yolu fark etmeksizin bu tespit yöntemi aynı şekilde yapılacaktır. Aynı öneme de sahiptir.

Hasarın tespiti için, zarar görenin keşif tarihine kadar neler yapabileceğine ilişkin önemli hususlarını elimden geldiği kadarını aşağıda aktarmaya çalışacağım.

*Öncelikli olarak hasarın tespitinde zarar görenin beyanı çok önemlidir. Bu nedenle zarara uğrayan eşyaların hepsi tek tek belirtilmeli, Hepsi sayı sayı yazılmalıdır. ( Örneğin ; mutfakta 1 buzdolabı, 1 bulaşık makinası, 20 çay bardağı, mutfak dolapları …vs). Sadece zarar görenin beyanları değil adli, idari ve askeri mercilere de başvuru yapılacaktır. Unutulmamalıdır ki Başvurusu yapılmayan eşyanın zararı tazmin edilmez.

*Zararın tazmini için başvuru yapıldıktan sonra olay mahalline uzman kişiler ve komisyon üyelerince keşif yapılacaktır. Keşif tarihi belli değildir. Ama keşif tarihine kadar olay mahalline fiziki bir müdahale ( temizleme, düzeltme, onarma vs.) yapılmamalıdır. Olayın neticesinin aynen bırakılması önemlidir. Aynen bırakılamıyorsa ve müdahale gerektiriyorsa aşağıdaki diğer yöntemlerden birisini mutlaka uygulayın. Özellikle fotoğraf çekip, videoya almak.

* Zarar gören her eşyanın mutlaka fotoğrafı çekilmelidir. Video kaydı alınmalıdır. Bunlar tespit için kesin delil teşkil edecektir. Zarar gören eşyalara ilişkin fatura varsa saklanmalıdır. Tespit için fatura  zorunluluğu yoktur.

* Eşyalar yanmışsa; eşyaların bulunduğu yerde yerine kalan demir parçaları, kül vs. veya hiçbir sey kalmamışsa bile eşyanın bulunduğu yerin fotoğrafları çekilmeli, videoya alınmalıdır.

* Evin çatısı dökülmüş ve eşyalar enkaz altında kalmışsa; eşyaların görünen kısımları, dökülen molozlar, yere düşmüş çatı parçaları, toprak vs. her şey ve evin her bölümünün ( oda, banyo vs. ) veya benzeri yapının her yerinin ayrı ayrı fotoğrafı çekilmelidir.Yıkılan yapıya ilişkin dışarıdan da olabildiğince fotoğraf çekilmelidir. Dilekçe ekinde hangi fotoğrafın nereye ait olduğu belirtilmelidir. ( oturma odasına aittir veya mutfağa aittir vs. )

* Ev yıkılmış hatta evin molozları bile kaldırılmış ise ; böyle bir durumda evinizin olduğuna ilişkin her türlü delili kullanabilirsiniz. Düğünde çekilmiş fotoğraflar, Google Eart’tan yardımıyla uzaydan çekilmiş fotoğraflar, su faturası, elektrik faturası vs. her türlü delil ile ispat edilebilir.

* Yıkılmış ve yanmış eşyalara ilişkin daha önceden çekilmiş fotoğraflar veya videolar varsa bunlar mutlaka saklanmalı ve başvuru yapılırken dilekçe ekinde sunulmalıdır. Fotoğraf,  video veya fatura vb. yoksa bunları nasıl tespit edeceğiz, sorusu sorulabilir? Bu durumda başvurucunun beyanları önemlidir. Her evde mutlaka halı, buzdolabı, tv, çamaşır makinası, çatal, kaşık… vs eşya bulunur. Bunun tespiti için fotoğrafın olması şart değildir.  Ama bu eşyaların neler olduğunun ve kaç tane olduğunun bildirilmesi gerekmektedir. (Örneğin ; oturma odasında 4 parçadan oluşan oturma grubu, 3 halı, 1 tv ( sony marka ), 1 tv masası, 6 yastık, 3 battaniye … vs.) Örnekteki gibi bütün eşyaların ayrıntısı belirtilecek şekilde yazılması çok büyük önem arz etmektedir.

NOT: Başvurular yapılırken avukat ile başvuru yapılması zorunluğu yoktur. Herkes şahsi olarak da başvuru yapabilir. Ama bir hukukçudan yardım alınması mutlaka yararlarına olacaktır. Çünkü bedelin az gelmesi durumunda veya komisyonca kabul edilmemesi durumunda İdare Mahkemesinde tam yargı davası veya iptal davası açılması gerektirebilir. Bu nedenle bu süreci avukat ile yürütmek daha sağlıklı olacaktır. Yazdığım bu yazılar tamamen zarar gören kesimin bilinçlenmesi ve daha fazla mağdur olmaması amaçlıdır. Farklı bir amaç taşımamaktadır.